مردم درباره آتش سوزی جنگلها چه می گویند؟/طبیعت استان ایلام سرمایه ملی است اما مسئولین نسبت به این سرمایه ملی بی‌تفاوت شده‌اند /تغییر مدیران دردی را دوا نمی کند !جنگلها هرروز می سوزند

به گزارش  تابناک ایلام، بخش بزرگی از استان ایلام به دلیل استقرار در رشته کوه زاگرس کوهستانی است. در جهت شمال غربی ـ جنوب شرقی استان، رشته‌کوه مرتفع و طولانی کبیر کوه به طول تقریبی 160 کیلومتر و با قله ورزین به ارتفاع 3 هزار و 62 متر از سطح دریا قرار دارد.

مساحت استان ایلام 20 هزار هکتار، تقریباً 2.1 درصد از مساحت کل کشور است تعداد یکهزار گونه گیاهی در استان شناسایی شده است که 50 گونه آن از گیاهان کاشته شده و بقیه حالت خودروی دارند. این گونه‌ها متعلق به 91 تیره گیاهی است که تیره مرکبیان با 140 گونه بیشترین تعداد گونه‌ای را دارد. تعداد 145 گونه درختی و درختچه‌ای (95 گونه بومی و 50 گونه کاشته شده غیربومی) و بقیه فرم بوته‌ای و علفی دارند.

بر اساس گونه‌های گیاهی و شواهد اکولوژیکی، استان ایلام را می‌توان به دو حوزه رویشی عمده تقسیم کرد، الف ـ حوزه رویشی خلیج و عمانی در غرب، جنوب و جنوب غرب استان و گونه‌های شاخص سبد، خارشتر، علف مار، ترات، پنج انگشتی، کهورک، کهور، رملیک و کنار.

ب ـ حوزه رویشی جنگل‌های خشک و نیمه خشک زاگرس در شمال استان و گونه شاخص بلوط و گونه‌های همراه بنه، زالزالک، دافنه، بادام، ارژن و ... است. 336 گونه دارویی در استان شناسایی شده که 75 گونه آن درختی و درختچه‌ای و 35 گونه آن زراعی و باغی است. تعداد گیاهان شهدزا در استان قریب به 500 گونه از 6 تیره (مرکبیان، پروانه آسا، نعناع، گل سرخیان، شب بو و چتریان) است که از نظر زنبورداری بسیار مهم است. 

بر اساس نقشه پوشش گیاهی مساحت منابع ملی اعم از جنگل، مرتع و بیابان در استان ایلام، قریب به 88 درصد استان) است. سهم جنگل از مساحت استان 641667 هکتار (معادل 32 درصد) و سهم مراتع و بیابان از سطح استان 1112357 هکتار ( معادل 55.5 درصد) است.

سطح مراتع استان 784693 هکتار و سطح بیابان‌ها و مراتع خیلی فقیر استان که در شهرستان‌های ایلام، مهران، دهلران و آبدانان واقع شده‌اند، 327664 هکتار است. با توجه به قرار گرفتن اراضی کشاورزی در منطقه بیابانی استان، سطح این اراضی 98995 هکتار بوده که با احتساب این سطح، در مجموع مساحت بیابان‌های استان، 424518 هکتار (معادل 21 درصد استان) است و در چهار شهرستان ایلام، مهران، دهلران و آبدانان پراکنش دارد.

در استان ایلام 117 تیپ گیاهی شناسایی شده که 27 تیپ آن 80 درصد مساحت استان را به خود اختصاص داده‌اند. تاکنون برای 99.9 درصد عرصه‌های ملی استان سند به نام دولت جمهوری اسلامی ایران ثبت و صادر شده است. بر اساس نقشه پوشش گیاهی، جنگل‌های استان ایلام حدود 642 هزار هکتار از کل استان را در بر می‌گیرد که جزء جوامع جنگلی مناطق خشک و نیمه‌خشک سلسله جبال زاگرس است. تیپ غالب آن گونه بلوط ایرانی با 90 درصد ترکیب گونه‌ای و گونه‌های همراه آن عبارتند از گونه پسته وحشی (بنه) با  6 درصد و 4 درصد بقیه ترکیب گونه‌ای را بادام کوهی، داغداغان، کیکم، بادامک، زالزالک و ... تشکیل می‌دهد.

جنگل‌های استان ایلام شامل 2594 هکتار جنگل انبوه، 211084 هکتار جنگل نیمه انبوه، 416795 هکتار جنگل تنک، 7206 هکتار بیشه‌زار و 3988 هکتار دست کاشت است. درختان بنه در استان ایلام در سطح 205153 هکتار (31 درصد) از جنگل‌های استان گسترش دارند. در استان ایلام تعداد 10 گونه جنگلی (مورد، زربین، ارغوان، سماق، گلابی وحشی، بادام، لرگ، پده، محلب، زبان گنجشک) با نام ذخیره گاه جنگلی در 17 منطقه با مساحت 900 هکتار، زیر پوشش حفاظتی و حمایتی اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام قرار دارد.

بر اساس نقشه پوشش گیاهی، مساحت مراتع و بیابان در استان، 1112357 هکتار ( معادل 55.5 درصد) است. از نظر فصل استفاده از مراتع، 18 درصد مراتع ییلاقی، 46 درصد میان‌بند و 36 درصد قشلاقی محسوب می‌شود. تولید علوفه خشک قابل برداشت مراتع استان 74.2 هزار تن برآورد می‌شود که ظرفیت پذیرش مراتع استان با توجه به آن 360081 واحد دامی در یک دوره 103 روزه (دوره بهره برداری از مراتع استان) است در حالی که دام موجود مراتع استان 3092267 واحد دامی است که نشان‌دهنده فشار چرای دام بیش از 5.8 برابر ظرفیت مراتع است.

اما آنچه که مشخص است طی سال‌های اخیر و سال گذشته و امسال میزان آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌های ایلام افزایش یافته که سبب نگرانی برای مردم استان ایلام شده است.

یکی از شهروندان ایلامی دراین باره معتقد است که مسئولان امر در منابع طبیعی و محیط زیست باید بیشتر از گذشته از انفال صیانت داشته باشند.

نادر خاکی افزود: طرحی به نام فلرینگ وجود دارد که در جنگل‌های استان ایلام اجرا شود و مسئولان امر پیگیر باشند می‌شود از شر این فلر که توسط پالایشگاه گاز ایلام تولید و تاثیر مستقیمی بر جنگل‌های ایلام دارد کاست.

وی ادامه داد: سال 84 یکی مهندسین که تجربه زیادی در این رابطه داشت وارد کار میدانی شد و از معایب و خطرات فلر مطالبی را طرح کرد اما متاسفانه مردم ایلام نسبت به این موضوع و خطرات آن بی‌اطلاع هستند.

این شهروند معتقد است: فلر تولید شده توسط پالایشگاه گاز به صورت 100 درصد در نابودی جنگل نقش دارد این گازی که می‌سوزد و دود می‌شود و هنگام باران به مانند باران شیمیایی بر سر مردم و جنگل وارد می‌شود که علاوه بر نابودی جنگل‌ها سرطان‌زا نیز هست و حتی رفتن خانم باردار به داخل این جنگل شیمیایی‌شده سبب معلولیت بچه می‌شود.

این شهروند اضافه کرد: همه تماشاگر نابود شدن طبیعت ایلام شده و از آنجایی که استان ایلام محروم است و تنها داشته آن طبیعت و پارک‌های کوهستانی آن بوده و تنها دلخوشی مردم استان است در حال از بین رفتن است.

خاکی تصریح کرد: طبیعت استان ایلام سرمایه ملی است اما مسئولین نسبت به این سرمایه ملی بی‌تفاوت شده‌اند شاید برای شما هم این اتفاق افتاده که عید سال گذشته چندین خانواده پای درخت بلوطی لحظات خوشی را گذراندید و لذت بردید تفریح کردید و اما عید امسال به نیت همان درخت می‌روید تفریح اما متوجه می‌شوید که درخت بلوط با آن همه تنومندیش خوراک کرم‌ها شده و خشک و خاکستر شده است که این رویداد خیلی دردآور است انگار عزیزی از دست داده‌اید.

وی ادامه داد: اگر فردا روزی برای نسلت توضیح دهید که ایلام جنگل بوده باور ندارد چون اگر اینگونه پیش رود دو سال دیگه ایلام کویر می‌شود. اما چرا مسئولین نسبت به این مهم بی‌تفاوتند.

یکی دیگر از شهروندان ایلامی معتقد است که مردم باید در مقابل کوتاهی‌های مسئولان در این حوزه از آنان به دادگاه شکایت کنند.

حجت‌الله هاشم‌بیگی افزود: باید سازمان جنگل‌ها پاسخگو باشد که چرا مدام مدیر اداره‌کل منابع طبیعی استان ایلام را تعویض می‌شود و مدیر هم همه را عوض می‌کند.

وی با بیان اینکه فلسفه تاسیس اداره منابع طبیعی چیست، ادامه داد: آیا چیزی غیر از حفاظت جنگل‌ها و توسعه آن وظیفه دیگری برای این سازمان تعریف شده است. اشتباهات انسان‌ها و خطای انسانی در آتش‌سوزی جنگل‌ها جای خود، به راستی در شرایطی که قرار است جنگل‌ها بسوزند، نبود اداره منابع طبیعی چه فرقی دارد. چرا اداره‌ای به نام منابع طبیعی از حیث ستادی این همه کارمند دارد اما نیروی عملیاتی ندارد.

یکی دیگر از شهروندان ایلامی معتقد است: علت آتش سوزی و نابودی جنگل‌های بلوط ایلام چند دلیل دارد.
 

مهدی طیبیان افزود: عدم حمایت منابع طبیعی از دامداران یکی از این دلایل است. در حال حاضر در استان لرستان به دامداران گاز و نفت و ساج گازی ارائه می‌شود که عشایر برای تامین سوخت خود از هیزم درختان استفاده نکنند.

وی ادامه داد: ایجاد منطقه چرا ممنوع بدون برنامه‌ریزی و کارشناسی از دیگر دلایل آتش‌سوزی جنگل‌های ایلام است. همان طور که می‌دانید گیاهان خشک (کرخ) اصلی‌ترین و سریع‌ترین راه انتقال آتش هستند که اگر دام‌های عشایر از آنها برای تعلیف استفاده کنند آتش به سرعت گسترش پیدا نمی‌کند.

این شهروند اضافه کرد: نبود نیروی انسانی کافی در فصل گرما از دیگر عوامل آتش‌سوزی جنگل‌های ایلام است که اگر منابع طبیعی هر شهرستان 5 یا 6 نفر را به صورت قراردادی برای فصل گرما استخدام کنند سریع‌تر از وجود آتش با خبر شده و قبل از گسترش آتش می‌توانند آن را مهار کنند.

طیبیان تصریح کرد: نبود تجهیزات کافی و مناسب برای مهار آتش و برداشت هر ساله از شیره درختان ون (ونوشک) در مقابل دریافت مبلغ ناچیزی، وجود درختان خشک که باید از جنگل دور شوند چون موقع آتش سوزی تا چند روز بعد از آتش زغال بر افروخته دارد و با کوچکترین بادی می‌تواند دوباره آتش سوزی شود و عدم فرهنگ‌سازی مناسب در رسانه‌های استان ایلام از دیگر دلایل آتش‌سوزی جنگل‌های ایلام است.