مهدی خورسند در گفتگو با خبرنگار تابناک کرمانشاه اظهار کرد: در طول سال‌های گذشته و با شدت گرفتن تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران ۲ کشور عراق و افغانستان که ۲ پایگاه سنتی برای مبادلات تجاری محسوب می‌شوند، مورد توجه قرار گرفته است.
وی افزود: روابط ایران با کشور عراق گاها دستخوش برخی تکانه‌ها شده و ۲ دسته از عوامل را می‌توان برای همگرایی یا واگرایی روابط کشور با عراق در نظر گرفت.
کارشناس مسائل اوراسیا و قفقاز تصریح کرد: عوامل همگراساز شامل قرابت‌های فرهنگی، عوامل همسایگی، مرزهای مشترک و اراده‌های حاکمیتی بوده که می‌تواند موضوع ارتباطات اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را میسر کند، اگر چه با وجود عوامل همگراساز روابط ایران و عراق پس از نابودی رژیم بعث و در دوران جدید از سوی تکانه‌ها و متغیرهای مداخله‌گر خارجی تهدید می‌شد.
خورسند با بیان اینکه عوامل و متغیرهای مداخله‌گر گاهی روابط کشورها را تحت تاثیر قرار داده و سطح روابط غالبا کاهش پیدا می‌کند، گفت: دور از انتظار است که روابط تهران و بغداد همواره بر روی یک ریل با ثبات حرکت کند،
اما اخیرا با توجه به نگاهی که ایران نسبت به همسایه غربی خود داشته می‌توان با تکیه بر عوامل همگراساز افزایش سطح مبادلات تجاری را ممکن کرده و به حجم ٢٠ میلیارد دلار رساند.
وی یکی از ابزارهای کمک کننده به برقراری ارتباط سیاسی و تعمیق روابط دیپلماتیک را بر اساس علم «اقتصاد سیاسی» و «مبادلات اقتصادی» دانست و افزود: امروزه روابط تجاری ایران با عراق حجم بالایی داشته که با تقویت آن و تاکید بر زمینه‌های جدید می‌توان سطح روابط خود با همسایه غربی را که با یکدیگر ریشه‌های همگرایی عمیق فرهنگی، بومی و مذهبی دارند، افزایش داد.
کارشناس مسائل اوراسیا و قفقاز بیان کرد: حضور ترکیه در بازار عراق با توجه به اتفاقات اخیر می‌تواند مخاطرات زیست محیطی و اقتصادی فراوانی را برای ایران و عراق به همراه داشته باشد، اگر با وجود رفتارهای همگرا بازار عراق به راحتی در اختیار ترکیه قرار گرفته و ترکیه به ویژه در حوزه‌های خدمات فنی و مهندسی به خوبی جای خود را در عراق باز کرده اما در بسیاری از ظرفیت‌ها در حوزه خدمات فنی و مهندسی و در بازار اقلام اساسی که نیاز عراقی‌ها بوده و مشکلات عدیده‌ای که مردم این کشور با آن رو به رو هستند، این ظرفیت برای ایرلن وجود دارد که نیازهای عراق را به شکل مستمر و مداوم تامین کند.
خورسند اقدامات مذکور را تلاشی برای ارزآوری و توسعه اقتصادی کشور اعلام کرد و ادامه داد: ایران یک صد سال پیش در منطقه حرف نخست را زده و هم‌اکنون در حوزه‌های خدمات فنی و مهندسی، ایجاد نیروگاه‌های برق آبی، نیروگاه‌های حرارتی، تولید برق و حتی در حوزه‌های پتروشیمی سرآمد شده و به این ترتیب با توجه به ظرفیت‌های موجود و نیازی که امروز کشور عراق به نوسازی بخش مسکن و راه سازی دارد، می‌توان بازار مسکن عراق را تامین کرد و ایران می‌تواند این فضا را ایجاد کرده و حجم مبادلات را افزایش دهد.
لزوم نگاه ویژه ایران به گردشگری مذهبی و سلامت با عراق
وی به بحث گردشگری مذهبی و سلامت اشاره کرد و گفت: ایران باید در ایجاد این فضا و تکیه بر این بخش از اقتصاد خدماتی بین ۲ کشور نگاه ویژه‌تر و سازماندهی شده‌تری داشته باشد و امروزه توسعه در دنیا از سوی کشورهای مختلف در ۲ محور توسعه بر مبنای گردشگری و با تکیه بر ترانزیت عمل می‌کند، به این ترتیب گردشگری و ترانزیت به عنوان موتور محرک اقتصاد کشورها بوده و ایران می‌تواند با سازماندهی و تکیه بر این ۲ مولفه توسعه‌دهنده در روابط اقتصادی و سیاسی تعامل بسیار مثبت‌تری با کشورهای همسایه دارای مرزهای مشترک، ایجاد کند.
کارشناس مسائل اوراسیا و قفقاز با اشاره به حجم بالای رفت و آمد گردشگران مذهبی بین ۲ کشور عراق و ایران خاطرنشان کرد: امروزه ایران در زمینه پزشکی و زیبایی سرآمد شده و امکان معرفی بیشتر این حوزه در دنیا و جذب گردشگران را دارد که نیازمند برنامه‌ریزی جدی‌تر برای حرکت گردشگری مذهبی به سمت گردشگری‌های درآمدزا است.
خورسند افزود: در حوزه محصولات کشاورزی باید با برنامه مشخصی وارد بازار کشور عراق شده و علاوه بر افزایش ظرفیت علمی در این حوزه در قالب خدمات این کشور و ایجاد درآمدزایی با کشت فراسرزمینی در عراق زمینه درآمدزایی برای ایران ایجاد شود و از سوی دیگر می‌توان بر مازاد محصولات در قالب صادرات و کالاهای صادراتی در تامین بازار داخلی عراق تکیه کرد.
وی تصریح کرد: در واقع باید از فضای ولنگارِ موجود و نبود برنامه مشخص در حوزه دیپلماسی اقتصادی به سمت تمرکزگرایی و برنامه‌ریزی بلند مدت و تعریف روابط در حوزه‌های اقتصادی و سیاسی حرکت کرد تا اهداف کشور محقق شود.
خورسند با بیان اینکه عدم حمایت از بازرگانان یکی از گلایه‌های آن ها در ارتباط با کشورهای همسایه است، افزود: ایران باید ریسک سرمایه‌گذاری یا ریسک مبادلات تجاری را با همسایگان به ویژه کشور عراق از طریق صندوق‌های حمایتی و قراردادن بیمه تجاری مشخص کاهش داده و آینده را برای تجار و بازرگانان روشن کند، تا رغبت کافی در میان آن‌ها برای سرمایه‌گذاری در کشور عراق ایجاد شود.
کارشناس مسائل اوراسیا و قفقاز برگزاری دوره‌های آموزشی برای تجار و بازرگانان را یکی دیگر از راه‌های روشن شدن فضای اقتصادی و تجاری دانست و گفت: نکته بسیار مهم در ارتباط با حوزه ترانزیت به عنوان یکی دیگر از عوامل محرک موتور اقتصادی کشورها است، بنابراین باید به سمت استانداردشدن ترانزیت ریلی و هوایی و استانداردشدن تعرفه‌های مالیاتی حرکت کرد.
وی افزود: باید در حوزه حمل و نقل و ترانزیت به سمت یکسان سازی قوانین ۲ کشور حرکت کرد و اگر یکسان سازی قوانین صورت نگیرد، طولانی شدن فرآیند جذب و یا ترخیص کالا ها در ایران و عراق مشکل ساز شده و باید با ایجاد بسترهای مشخص به سمت یکسان‌سازی و جذاب کردن بازارهای ایران بوده و زمینه جذب سرمایه‌های بخش خصوصی را فراهم کرد تا به این ترتیب حجم مبادلات ما حتی در کوتاه مدت به بیش از ۲۰ میلیارد دلار افزایش پیدا کند.
خورسند تاکید کرد: در حوزه قوانین تجاری ایران باید یک بار دیگر بحث تعرفه‌ها به شکل جدی بارگزاری شده و با طرف عراقی به شور و مشورت نشسته و به سمت یکسان‌سازی قوانین حرکت کرد.
به گفته وی ایران باید با کشور عراق به سمت ایجاد یک بازار آزاد مشترک حرکت کند که این امر می‌تواند توجه بازرگانان و تجار را بیش از پیش جلب کرده و یکسان‌سازی و کاهش تعرفه‌ها می‌تواند زمینه این فضای مبادلاتی تجاری را برای ایران فراهم کند.