مرتضی مکی *
انتشار تصاویر جسد کودک سه ساله سوری در ساحل شهر بدروم ترکیه بازتاب گسترده‌ای دررسانه‌های جهان داشت. این تصویر تاثرانگیز، جنازه یک پسر بچه 3 ساله مهاجر سوری به نام «آیلان» از شهر جنگ زده «کوبانی» را نشان می‌دهد. بسیاری از رسانه‌ها تصویر این کودک سوری را با تیترهایی که نشان از عمق فاجعه انسانی جاری در سوریه است، انعکاس داده‌اند.
در هفته‌های گذشته هزاران مهاجر با ترک اردوگاه‌های لبنان، ترکیه، بلغارستان و مجارستان تلاش می‌کنند تا خود را به آلمان، اتریش و سوئد برسانند. این مهاجرت با توجه به وخامت اوضاع سوریه هر روز ابعاد گسترده‌تری پیدا می‌کند. سوری‌های داخل اردوگاه‌‌ها در کشورهای همجوار سوریه و داخل سوریه دورنمای روشنی از بهبود شرایط جنگ‌زده کشورشان پیش روی خود نمی‌بینند. آنها اکنون آینده خود را فراتر از مرزهای منطقه می‌بینند. ابعاد موج پناهجویان سوری به اروپا گسترده تر از این خواهد شد. چندی پیش آنگلا مرکل صدراعظم آلمان در مصاحبه‌ای گفت: هجوم پناهندگان «اروپا را بسیار بسیار بیشتر از مساله یونان و ثبات یورو به خود مشغول خواهد کرد.» اروپا در معرض سنجش میزان بشردوستی قرار گرفته است. همزمان با افزایش موج پناهجویان به اروپا حملات راستگرایان افراطی و نژادپرست در کشورهای مختلف افزایش پیدا کرده است. در این میان دولت‌های اروپایی هنوز نتوانسته‌اند به یک سیاست مشترک در چگونگی واکنش به موج پناهجویان دست یابند.
در این میان برخی دولت‌های اروپایی مثل آلمان، سوئد و اتریش اعلام کرده‌اند تسهیلات ویژه‌ای برای پذیرش آنها قائل شوند. همین مساله باعث شده است پناهجویان دیگر کشورها سعی کنند خود را سوری معرفی کنند.
اتحادیه اروپا با موج بی سابقه مهاجرت بعد از جنگ جهانی دوم روبه‌رو است. آنها مهاجرانی نیازمند کمک هستند که نه برای زندگی بهتر که برای زنده ماندن دست به مهاجرت پر خطر می‌زنند. جسد کودک سوری در ساحل یکی از شهرهای ترکیه تنها گوشه کوچکی از صحنه‌های رقت‌انگیز مهاجرت پر خطر ده‌ها هزار پناهجو و گذشتن از موانع طبیعی و مرزی برای رسیدن به اروپاست. اما آیا ارائه تسهیلات به پناهندگان سوری بعد از این مهاجرت پر خطر، راه حل مقابله با موج پناهجویان به اروپاست. آیا وقت آن نرسیده است که دولت‌های اروپایی به شکل جدی سیاست و نگاه خود را به بحران‌های خاورمیانه تغییر بدهند. بیش از چهار سال پیش آنها به اسم حمایت از دموکراسی و آزادی، صدها تروریست را به سوریه برای براندازی حکومت اسد اعزام کرده و همه گونه حمایت سیاسی و مالی و نظامی از آنها کردند. ویرانی زیرساخت‌های سوریه و تشکیل بزرگ‌ترین گروه تروریستی جهان به نام داعش و موج پناهجویان به اروپا نتیجه مستقیم این سیاست‌هاست. دولت‌های اروپایی اگر واقعا به دنبال حل مشکل پناهجویان هستند سیاست خاورمیانه‌ای خود را به شکل جدی تغییر داده و زمینه‌های آرامش و امنیت را برای مردم سوریه و دیگر کشورهای بحران‌زده فراهم کنند در غیر این صورت باید شاهد گسترش پناهجویان به اروپا از دیگر کانون‌های بحران در خاورمیانه به خصوص عراق و لیبی باشند.
* کارشناس اروپا / روزنامه جام جم
