به گزارش تابناک قم، «باید جورى بشود که در سبد کالاى مصرفى خانواده‌ها، کتاب یک سهم قابل قبولى پیدا کند و کتاب را بخرند براى خواندن، نه براى تزئین اتاق کتابخانه و نشان دادن به این و آن، موضوع کتابخوانى یک موضوع مهم در جامعه است.» رهبر معظم انقلاب.
هرچند امروزه عده کمی هستند که در خانه‌های خود کتابخانه دارند یا برای کتاب هزینه می‌کنند اما برخی از همین افراد هم شاید گاهی یکبار هم کتابی را ورق نزده باشند و اگر هم آن کتاب را خوانده باشند نتوانسته در زندگی خود به شیوه مطلوب از آن بهره ببرند و این فاصله ایجاد شده میان مردم و کتاب یک شکاف فرهنگی جدی را نیز در جامعه ایجاد کرده است که پیامدهای منفی آن را به راحتی در برخوردهای روزمره خود مشاهده می‌کنیم چراکه هر فردی که با کتاب‌های خوب انس و الفت داشته باشد در زندگی خود از درس‌های آنها استفاده می‌کند و به عبارتی کتاب برای موفقیت در زندگی به اون تضمین می‌دهد.
هر چند شهر مقدس مقدس قم به‌عنوان یک پایگاه علمی و دینی باید از این معضل در امان باشد و بر اساس برخی از آمارها نیز جایگاه دوم سرانه مطالعه کشور را به خود اختصاص داده است اما آیا این جایگاه نشان از آمار بالای مطالعه کتاب‌های کاربردی است یا با دروس دینی و غیردینی که در حوزه‌ها و دانشگاه‌های قم تدریس می‌شود ارتباط دارد، شاید هم هزاران محقق و پژوهشگر مراکز مختلف علمی و پژوهشی با مطالعه فراوان خود این سرانه را افزایش داده‌اند.
خبرگزاری فارس طی گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام والمسلمین عطاء‌الله جباری مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان قم که طی چند سال اخیر با افراد مختلف کتابخوان در استان قم ارتباط دارد و از آمارها و وضعیت کتاب و کتابخوانی در این استان آگاه است به بررسی این موضوع پرداخته است.
اکنون چند کتابخانه فعال در استان قم وجود دارد؟
23 کتابخانه زیر مجموعه اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان قم فعال هستند، 10 کتابخانه دیگر نیز با مشارکت دستگاه‌های مختلف فعالیت دارند و همچنین در این استان بیش از 300 کتابخانه تخصصی ویژه مراکز علمی و پژوهشی مختلف وجود دارند که هر کدام از این کتابخانه روزانه در ساعات مشخصی تعداد قابل توجهی از کتاب‌خوان‌ها را در خود جای می‌دهند.
آیا کتابخانه‌های عمومی استان قم پاسخگوی جمعیت کتابخوان این استان هستند؟
در روزهای عادی سال به غیر ایام امتحانات، از تمام صندلی‌های کتابخانه‌های عمومی استان استفاده نمی‌شود به همین علت تا میزانی پاسخگوی جمعیت علاقمند به کتاب و کتابخوانی هستیم اما در برخی از نقاط شهر مقدس قم نیز به دنبال سهولت دسترسی شهروندان به کتابخانهها هستیم چراکه فاصله مکانی برخی از شهروندان با کتابخانهها زیاد است.
کتابخانه شهدای نوبهار سال آینده آماده بهره‌برداری می‌شود و با کمک سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان قم و جمعی دیگر از مسؤولان استانی فضای کتابخانه‌ای بلوار یادگار امام نیز با نام کتابخانه امین که در اختیار اداره‌کل بهزیستی بوده است، دراختیار اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان قم قرار می‌گیرد و عموم مردم می‌توانند از آن استفاده کنند.
یکی دیگر از نقاط قم که به احداث کتابخانه نیاز دارد پردیسان است چراکه در این منطقه هزاران جوان، دانشجو و طلبه زندگی می‌کنند، در راستای ایجاد کتابخانه در این منطقه نیز پیگیری‌های لازم در حال انجام شدن است تا بتوانیم خلاء موجود را رفع کنیم.
آیا استان قم نیازمند داشتن کتابخانه مرکزی است؟ وضعیت پروژه کتابخانه مرکزی چگونه است؟
داشتن کتابخانه مرکزی یکی از ضرورت‌های شهر مقدس قم است چراکه در شهر مقدس قم باید یک کتابخانه جامع داشته باشیم که عموم مردم بتوانند به صورت مطلوب از آن استفاده کنند اما با این وجود عنوان کتابخانه مرکزی که با محوریت اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در خیابان امام خمینی(ره) درحال احداث است دیگر نمی‌تواند کتابخانه مرکزی شهر مقدس قم باشد چراکه این کتابخانه ویژگی‌های کتابخانه مرکزی را ندارد.
علت این موضوع را نبود بودجه و اعتبارات مطرح کرده‌اند درحالی‌که با استفاده از اعتبارات تخصیص یافته به این کتابخانه می‌شد به شیوه مطلوب‌تری طرح را مدیریت کرد؛ این کتابخانه بعد از تکمیل‌شدن در اختیار اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان قم قرار می‌گیرد تا بسترهای خدمات‌رسانی به مردم در آن فراهم شود.
وضعیت سرانه مطالعه در استان قم را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
تاکنون آمارهایی در مورد سرانه کتابخوانی استان قم ارائه شده است اما با توجه به اینکه در تهیه هر کدام از این آمارها مؤلفه‌های متفاوتی از جمله مطالعه درسی یا مطالعه مطبوعات درنظر گرفته می‌شود یا نمی‌شود، اختلاف در آمارها به خوبی قابل مشاهده است اما به صورت کلی می‌توان گفت که آمار سرانه کتابخوانی نه فقط برای شهر مقدس قم بلکه زینبده کشور نیست.
اکنون فرهنگ کتاب و کتابخوانی در حال حذف شدن از زندگی مردم است درحالی که کتاب‌ها در بسیاری از موارد می‌توانند مشکلات مردم را حل کنند و در شرایط کنونی که اقشار مختلف جامعه با مشکلات متفاوت روبرو هستند نیازمند بازگشت به فرهنگ کتابخوانی هستیم.
برای رفع این معضل چه راهکارهایی را دنبال کرده‌اید؟
همانطور که رهبر انقلاب اسلامی نیز در برخی از سخنرانی‌های خود اشاراتی داشته‌اند موضوع مهم در حوزه ترویج فرهنگ کتابخوانی این است که نباید افراد را فقط به کتاب‌های درسی محدود کنیم، افراد در امور مختلف زندگی خود با چالش‌های متفاوتی روبه رو می‌شوند که گذر از این چالش‌ها نیازمند استفاده از منابعی است که با تحقیق و مطالعه چندین ساله افراد نویسنده نوشته شده است.
در استان به ویژه شهر مقدس قم به دنبال افزایش کیفیت کتابخوانی هستیم و برای افزایش تعداد جامعه کتابخوان تلاش می‌کنیم؛ هر چند خدماتی مختلف و مورد نیاز را به دانش‌آموزان، دانشجویان، طلاب و پژوهشگران ارائه می‌دهیم اما تلاش اصلی این است که آنها را در دوره‌های مختلف زندگی با کتاب رفیق کنیم.
به دنبال تربیت کتابخوان حرفه‌ای و پایدار هستیم به همین علت موضوع کتابخوانی را از سنین پایین و برنامه‌های مختلف خود از جمله برگزاری نشست‌های کتابخوان را ویژه کودکان و نوجوانان دنبال کردیم تا این افراد از سنین پایین با کتاب انس گرفته و در دوران جوانی و بزرگسالی بتوانند جامعه کتابخوان را رقم بزنند.
دستگاه‌ها و نهادهای دیگر در راستای تحقق این هدف چه نقشی می‌توانند داشته باشند؟
اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان قم به‌عنوان زیر مجموعه یک نهاد عمومی دارای بودجه جداگانه استانی نیست و هزینه‌های خود را نیز به صورت متمرکز از نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت می‌کند و بخش قابل توجهی از منابع خود را نیز باید از نیم درصد بودجه شهرداری‌ها تامین کند که همچنان برای تخصیص این اعتبار در استان قم مشکلاتی داریم.
امیدواریم نمایندگان مردم قم در مجلس شورای اسلامی به‌عنوان شخصیت‌های تأثیرگذار که به کتابخانهها عمومی نگاهی ویژه دارند در کمیسیون تلفیق اعتبارات نهاد کتابخانه‌های عمومی را افزایش دهند چراکه رقم کنونی تعیین‌شده برای حقوق و دستمزد نیروهای این نهاد نیز کافی نیست، افزایش بودجه این نهاد سبب تقویت قدرت عملکرد اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی در استان‌های مختلف کشور می‌شود.
در اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان قم نزدیک به 100 نفر با قراردادهای مختلف فعالیت دارند که از این افراد در کتابخانه‌های عمومی استان استفاده می‌شود، هر چند این کتابخانهها نیز با تمام توان برای ترویج فرهنگ کتابخوانی در میان اقشار مختلف ویژه کودکان و نوجوانان تلاش می‌کنند اما با توجه به جمعیت قابل توجه استان قم و وضعیت کنونی سرانه کتابخوانی نیازمند مشارکت و همیاری دیگر دستگاه‌ها و مجموعه‌های فرهنگی هستیم.
