تولیدات کفش ایران مانند بسیاری از کالاهای دیگر، دوران اوج خود را پشت سر گذاشته است. هرچند کیفیت بعضی از این تولیدات در حد صادرات به کشورهای اروپایی است، اما این کیفیت در ازای کمیتی که انتظار می رفت کورسویی بیش نیست. البته همین کورسوی اندک نیز توسط کفاشان تبریزی روشن نگه داشته می شود.
یک تولید کننده عمده کفش در ایران درباره مرگ برندهای مطرح کفش ایرانی می گوید: پس از افول صنعت کفش ایران، دیگر هیچ سرمایه گذاری، با آن حجم سرمایه و وارد کردن تکنولوژی، به حوزه تولید کفش در ایران ورود نکرد، اما اگر یک بار دیگر سرمایه گذاری در این صنعت انجام شود یا تولیدکنندگان فعلی بازار، با یکدیگر متحد شوند و سعی در احیای یکی از این برندها یا تولید یک برند واحد کنند، در عرض سه تا پنج سال می توانیم بازارهای منطقه را به دست آوریم و به شکوه دوران کفش ملی برگردیم.
در حال حاضر تولیدات کفش ایران مانند بسیاری از کالاهای دیگر، دوران اوج خود را پشت سر گذاشته است. هرچند کیفیت بعضی از این تولیدات در حد صادرات به کشورهای اروپایی است و به عنوان کفش درجه یک در دنیا شناخته می شود، اما این کیفیت در ازای کمیتی که انتظار می رفت پس از دوران طلایی بلا و ملی در صنعت کفش ایران به وجود بیاید، کورسویی بیش نیست. البته همین کورسوی اندک نیز توسط کفاشان تبریزی که از قدیم الایام در صنعت کفش دستی بر آتش داشتند، روشن نگه داشته می شود. کفش آفاق و کفش فرزین، دو نمونه موافق از برندهای تبریز هستند.
گروه صنعتی کفش آفاق در سال ۱۳۷۱ تاسیس شد و در سال ۱۳۷۷ به بهره برداری و تولید انبوه رسید. این گروه از ابتدا با توجه به شرایط بازار در زمینه تولید انواع کفش های چرمی اسپورت، راحتی و مجلسی با استفاده از جدیدترین مدل های روز و همچنین با به کارگیری ماشین آلات و کادر مجرب و همکاری متخصصان شرکت های ایتالیایی و ترکیه فعالیت و توان کیفی واحد را به سطح برون مرزی رسانیده و به جهت پیشبرد اهداف کیفی و کمی خود موفق به اخذ گواهینامه بین المللی ISO 9001 از شرکت توف نورد آلمان شد. گفتنی است کفش آفاق برای محصولات خود حداقل شش ماه ضمانت تعویض درنظر گرفته است.
دیگر برند مطرح تبریز، کفش فرزین است. کفش فرزین در سال ۱۳۵۹ به همت علی شکری فرزین، آغاز به کار کرد و تولید انبوه آن از سال ۱۳۶۷ با هدف تامین خوراک بازار داخلی و صادرات آغاز شد. محصولات این برند ایرانی دایره گسترده کفش های زنانه و مردانه در انواع مدل های اسپورت، مجلسی، کلاسیک، صندل و زمستانی را شامل می شود.
چه بر سر برندهای کفش ایرانی آمد؟
برند ایرانی دیگری که امروزه بیشتر در بازارهای صادراتی جولان می دهد، کفش آداک است. گروه صنعتی کفش آداک در سال ۶۸ به همت احمد خادم، فعالیت خود را در زمینه تولید انواع کفش به خصوص کفش های زنانه آغاز کرد. البته امروزه این برند که چندین بار به عنوان تولیدکننده ملی کشور انتخاب شده است، انواع مدل های زنانه و مردانه را روانه بازار می کند.
برند دیگری که در تبریز نفس می کشد، برندی به نام کفش گام (شوگام) است. شعار یا بهتر است بگوییم هدف این گروه این است که: «از طبیعت الهام گرفته ایم. ما برای رسیدن به طرحی زیبا و در عین حال ساده و داشتن سبک همیشگی و نامحدود تلاش می کنیم. به نظر ما زیبایی کفش ناشی از آرایش ظاهری آن نیست بلکه بستگی به استفاده از عناصر هدفمند، جنس مرغوب، شکل، رنگ و تجربه ای دارد که در ساخت آن به کار می رود.»
یک نامه قبل از مرگ برای زنده ماندن فیل مغرور
بنیانگذار کفش ملی، هرچند از ایران رفت و در لندن کسب و کار دیگری راه اندازی کرد اما تا هفت ماه پیش از مرگ نیز درصدد آن بود که دوباره فیل مغرور سر به زیرش را زنده کند.
«سرور بزرگوارم، جناب آقای علی سعیدلو، با تقدیم مراتب ارادت و اخلاص، بنده رحیم ایروانی موسس گروه صنعتی کفش ملی در اسماعیل آباد جاده قدیم کرج که در آنجا بیش از ۳۴ کارخانه و در ایران ۴۳۰ فروشگاه کفش ملی تاسیس کرده ام که حتما جنابعالی مسبوق هستید، اینک آواره در انگلیس هستم.
اکنون که برنامه مهم جناب آقای رئیس جمهور ایجاد کار است، پیشنهاد می کنم طی تصویب نامه ای کارخانجات بنده را مرجوع دارند، در این صورت حداقل طی سه سال ۱۰ هزار کارگر و کارمند استخدام خواهم کرد. از حضور جنابعالی که همیشه اهل حساب و کتاب بوده و هستید، استدعا دارم در این مورد با جناب آقای وزیر صنایع مذاکره فرمایید و اطلاع دهید که فورا برای ادای توضیحات بیشتر به حضورتان شرفیاب شوم. بنده فعلا در لندن انگلیس هستم و چنانچه اوامری باشد با کمال افتخار در اختیار جنابعالی خواهم بود. به حضور مبارک پیشنهاد می کنم که اگر شغل دولتی میل ندارید، ریاست گروه صنعتی ملی را قبول بفرمایید، خود بنده معاون سرکار خواهم شد.»
ایروانی این نامه را برای علی سعیدلو ارسال کرد اما هیچ گاه جوابی دریافت نکرد و هفت ماه پس از آن، در روز دوازدهم اسفند سال ۱۳۸۴، در حسرت روشن کردن دوباره چراغ زرد تولید و کارآفرینی برای فیل مغرورش درگذشت.