این تنوع آب‌وهوایی چندین سال است که دستاویز رونق یا رکود گردشگری اردبیل بوده و در برخی مواقع عامل موفقیت و در اغلب مواقع عامل شکست برنامه‌های گردشگری تلقی شده است.
برخی مسئولان اقتصاد گردشگری استان را به وزش یک باد تند گره زده‌اند و اینطور اذعان کرده‌اند که اردبیل به دلیل آب‌وهوای متغیر بسیاری از مسافران خود را از دست می‌دهد تا جایی که ریزش و حتی فرار گردشگران فصل بهار به دلیل کاهش محسوس دمای استان در این مقاطع سال به بهانه آب‌وهوا توجیه شده است.
ظرفیت آب‌وهوایی زمانی دچار تعارض می‌شود که مسئولان اصلی‌ترین مزیت گردشگری اردبیل را آب‌وهوای آن می‌دانند و کوهستانی، متنوع و پاک بودن به لحاظ استانداردهای زیست‌محیطی آن را متمایز از سایر استان‌ها کرده است.
خبرگزاری مهر بررسی میدانی از نظرات شهروندان و گردشگران تابستانی اردبیل انجام داده که نشان می‌دهد آب‌وهوا به خودی خود نه مزیت و نه تهدید محسوب می‌شود. بلکه نحوه بهره‌گیری از آن تعیین‌کننده خواهد بود.
اردبیل با کمبود مراکز اقامتی مواجه است
یکی از گردشگران تابستانی اردبیل به مهر گفت: گردشگر در سفر به یک مکان به دنبال محل اقامت مناسب، غذای مناسب و تفریحات کافی است.
علیرضا رحمتی تصریح کرد: در خود اردبیل مراکز اقامتی با قیمت مناسب به سختی می‌توان پیدا کرد و متأسفانه مسافرخانه‌ها از کیفیت کافی برخوردار نیستند و تعداد محدودی از هتل‌ها قیمت‌های بالایی دارند.
وی معتقد است اگر کیفیت مراکز اقامتی اردبیل افزایش یابد به مراتب ماندگاری مسافر نیز افزایش خواهد یافت.
موضوعی که دغدغه خود میراث فرهنگی استان نیز هست و مسئولان این حوزه بارها به ضرورت آزاد سازی قیمت مراکز اقامتی و ایجاد فرصت رقابت بین مراکز تأکید کرده‌اند.
از سوی دیگر کمبود مراکز اقامتی در شهرستان‌ها مانعی برای ماندگاری مسافر است. یکی از گردشگران با بیان اینکه قصد بازدید از پل معلق در مشگین شهر را داشته، تأکید کرد: ما می‌خواستیم چند شب در مشگین شهر بمانیم و به اماکن گردشگری دیگر آن سفر کنیم اما متأسفانه هتل مناسب پیدا نکردیم و مجبور شدیم به اردبیل برگردیم.
این گردشگر که حتی در خود اردبیل نیز مدت اقامت خود را کاهش داده است، در نظر داشت به استان‌های دیگر سفر کند.
این اظهارات نشان می‌دهد نه تنها مراکز اقامتی بلکه زیرساخت‌های تفریحی نیز پاسخگو نیست و هنوز از تنوع کافی برخوردار نشده است.
گردشگری اردبیل محدود در شورابیل و پل معلق
در وضعیتی که میراث فرهنگی استان بیش از ۱۰۰ اثر گردشگری، ۳۷ منطقه نمونه گردشگری و ۱۲ روستای گردشگری را شناسایی کرده و این ارقام رو به افزایش نیز هست، تنوع امکانات رفاهی گردشگری اردبیل مقبول نیست به طوریکه امکانات محدود حتی موجب گله‌مندی خود شهروندان اردبیلی شده و در طول تعطیلات شهروندانی که فرصت یا توان مالی دارند به شهرهای دیگر برای تفریح و استراحت سفر می‌کنند.
رضا فرج پور در این خصوص به مهر گفت: اینکه با هر بادی که می‌وزد گردشگر می‌رود، ادعای درستی نیست؛ چرا که گردشگران جایی که تفریح و امکانات باشد حتی اگر هوا یخبندان باشد هم سفر می‌کنند.
وی که فروشنده لباس است اضافه کرد: در خود تعطیلات بهاری وقتی از من سؤال می‌شد جای دیدنی اردبیل کجاست فقط چند تا موزه و شورابیل و آب‌های گرم سرعین به ذهنم می‌رسید و طبعاً گردشگر می‌تواند در نصف روز از این جاذبه‌ها دیدن کرده و به جاهای دیگر برود.
فرج پور تصریح کرد: خود اردبیلی‌ها با کمبود امکانات مواجه هستند و در هر تعطیلات خانواده‌ای که توان مالی دارد حتی یک روز در اردبیل نمی‌ماند؛ اگر شرایط شهرستان‌ها را با آن همه محرومیت اضافه کنیم که وضعیت بدتر است.
این اظهارات به واقع یکی از تجربه‌های سالانه گردشگری اردبیل است که در فصل بهار و تعطیلات نوروز بیش از هر زمان دیگری خود را نشان می‌دهد.
کمبود زیرساخت‌های تفریحی موجب شده حتی مسئولان در توصیه جاذبه‌های دارای زیرساخت لازم صرفاً به پل معلق و دریاچه شورابیل اشاره داشته باشند.
اما مسئله این است که در پیرامون همین دو جاذبه گردشگری زیرساخت‌هایی از جمله سالن‌های غذاخوری، هتل و پارکینگ به میزانی که نیاز شهروندان را تأمین کند، وجود ندارد.
ناتوانی اردبیل از بهره‌گیری محور توسعه خود
هر چند گردشگری محور توسعه استان اردبیل قلمداد می‌شود اما طی یک دهه اخیر زیرساخت‌هایی که به صورت اجمالی ذکر آن رفت از تغییر و تحول محسوس برخوردار نبوده است به طوریکه اگر در کشورهای اروپایی آب‌وهوایی به مانند آب‌وهوای این استان مشابه‌سازی می‌شود، در خود اردبیل عملاً به غیر از فصل تابستان گردشگری فلج شده و درآمدزایی ندارد.
حتی در فصل تابستان نیز مسافرانی که سفر می‌کنند به دلیل کمبود زیرساخت‌ها نمی‌توانند درآمدزایی برای استان داشته باشند و بنابراین به جای اینکه آب‌وهوای متنوع و چهارفصل فرصتی برای رونق گردشگری فراهم سازد، به دردسری برای استان تبدیل شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی استان اردبیل با تأکید به اینکه زیرساخت‌های گردشگری در استان کافی نیست، به مهر گفت: همین کمبود موجب شده اردبیل فعلاً مقصد سفرهای تابستانی باشد.
کریم حاجی‌زاده تصریح کرد: از سویی مسافرانی که به اردبیل سفر می‌کنند، به دنبال مکان ارزان‌قیمت هستند و اغلب مکان اقامت خود یا همان چادر را به همراه دارند.
وی معتقد است چنین روندی نمی‌تواند برای اردبیل توسعه به همراه داشته باشد و لازم است با بهبود زیرساخت‌ها گردشگر را به مراکز اقامتی و تفریحی و تجاری کشاند.
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی استان دلیل اینکه در آب‌وهوای سرد گردشگران اردبیل ریزش می‌کند نیز به همین خلأ بازمی‌گردد؛ گردشگری که در چادر می‌ماند بی شک در هوای سرد نمی‌تواند چادر بزند.
حاجی‌زاده با بیان اینکه حتی یک هتل پنج ستاره در اردبیل دایر نیست، اضافه کرد: ما در ابتدا باید امکانات لازم را فراهم کنیم و سپس انتظار داشته باشیم گردشگر ماندگار شود.
گرم شدن زمین فرصت طلایی توسعه گردشگری اردبیل!
مدیرکل میراث فرهنگی استان متذکر شد: در وضعیتی که اردبیل مقصد سفرهای تابستانی است، باید توجه داشت اصلی‌ترین قابلیت این استان فصل زمستان آن است.
به گفته حاجی‌زاده در امارات متحده عربی با صرف هزینه‌های قابل‌توجه منطقه مصنوعی آلپ دایر شده و با دستگاه‌های سردکننده برف و سرما ایجاد می‌کنند تا مورد استفاده گردشگران قرار گیرد.
وی افزود: این در حالی است که در فصل زمستان وقتی در اردبیل بارش برف داریم در پارس‌آباد هوا آفتابی است و این نعمت به صورت خدادادی به این منطقه هدیه شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی استان تأکید کرد: با فرایند گرم شدن زمین، مناطق گرمسیر قابلیت گردشگری خود را به مرور از دست خواهند داد و در مقابل مناطق سردسیری مانند اردبیل موردتوجه قرار خواهند گرفت.
حاجی‌زاده افزود: اگر بتوان در بازه زمانی میان‌مدت زیرساخت‌های گردشگری زمستانی از جمله اسکی، کوهنوردی و ... را فراهم کرد طولی نخواهد کشید که همین گرم شدن زمین به عنوان مزیت توسعه گردشگری اردبیل بتواند مورد استفاده قرار گیرد.
به نظر می‌رسد در این میان کمبودهای مالی مانع اصلی توسعه زیرساخت‌ها قلمداد می‌شود. با این وجود هیچ یک از زیرساخت‌های قابل‌قبول گردشگری اردبیل توسط بخش دولتی ایجاد نشده است.
در خود شهر اردبیل تمامی مراکز تجاری و تفریحی توسط بخش خصوصی اجرا شده و حتی پل معلق که به عنوان نگین گردشگری استان اردبیل تلقی می‌شود نیز توسط بخش خصوصی احداث و مدیریت می‌شود.
در مقابل هر کجا بخش دولتی وارد کار شده از جمله در راه‌سازی، پروژه‌ها با کندی مواجه بوده است. کارشناسان معتقدند در وضعیتی که دولت توان مالی تکمیل زیرساخت‌ها را ندارد باید بسته‌های تشویقی ویژه برای سرمایه‌گذار تدارک ببیند. موضوعی که خلأ آن همچنان در گردشگری اردبیل احساس می‌شود و تمامی ناتوانی و سوءتدبیر در برنامه‌ریزی‌ها به بهانه بدی آب‌وهوا پشت گوش انداخته شده است.