به گزارش تابناک یزدپرونده بافت تاریخی عقدا با 40 هکتار عرصه ثبتی جهت ثبت در فهرست آثار ملی کشور به شورای ثبت کشور ارائه شد.
"محسن ميرجاني" مدیر پایگاه میراث فرهنگی شهر اردکان در اين رابطه اظهار كرد: پرونده اين بافت تاريخي كه شامل 16هکتار بافت تاریخی و 24 هکتار باغ‌ها و انارستان‌های هم پیوند است، توسط پایگاه میراث فرهنگی بافت تاریخی شهر اردکان تهیه و تنظیم و جهت ثبت بافت تاریخی عقدا به شورای ثبت کشور پیشنهاد شد.
وي با اشاره به این که بافت عقدا علی‌رغم اهمیت و ارزش‌های برجسته تاریخی آنگونه که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفته است، افزود: یکی از مهمترین آثار تاریخی این منطقه یعنی مسجد جامع عقدا به واسطه در برداشتن شواهدی از سیر تبدیل آتشکده‌ها و نیایشگاه‌های ساسانی به اسلامی مورد توجه محققان بوده و به عنوان یکی از منابع مهم این دوره مورد استفاده قرار گرفته است ولي با وجود جاذبه‌های متعدد باستان‌شناسی و معماری و مرمتی، اقدام خاصی به صورت روشمند و علمی در خصوص آن به انجام نرسیده است.
این مقام مسئول همچنين يادآور شد: شهر تاریخی عقدا به عنوان یکی از کهن‌ترین حوزه های استقرار جوامع انسانی در دشت یزد – اردکان مطرح است و منابع و کتب تاریخی، بنیان آن را به پیش از اسلام نسبت می‌دهند و بانی و پایه‌گذار آن را به سرداری ساسانی موسوم به عقدار می‌دانند.
وي ادامه داد: بر پایه منابع تاریخی سه تن از سرداران یزدگرد موسوم به بیدار، میبدار و عقدار به ترتیب بیده، میبد و عقدا را بنیان‌گذاری کرده‌اند. همچنين در منابع تاریخی نیز این منطقه را شهر گبرها نیز نامیده‌اند که تائیدی بر سابقه دیرینه مدنیت و قدمت این منطقه است.
به گفته‌ي میرجانی، شواهد تاریخی از دوران قبل از اسلام شهر عقدا، بواسطه عدم وجود پژوهش‌های روشمند و بررسی و شناسایی باستان‌شناسی چندان روشنگر و بارز نیست ولی با این همه بقایای چارطاقی عقدا به عنوان قدیمی‌ترین اثر ثبتی این منطقه، وجود فضاهای دست کند و بوکن‌هايی که در مسیر مسیل و رودخانه فصلی عقدا واقع شده‌اند، موجودیت مکان‌های مقدس زرتشتیان چون مهربانو و پارس‌بانو در زرجوع را نیز باید از جمله آثار تاریخی منتسب به قبل از ورود اسلام به این منطقه بحساب آوریم.
وي عنوان كرد: در دوران اسلامی عقدا یکی از مناطق پویا و تاثیرگذار و دارای یکی از قدیم‌ترین منابر و مساجد جامع در دشت یزد – اردکان بوده است.
وي خاطرنشان كرد: این شهر در دوره آل‌مظفر، یک دوره شکوفايی و نوزايی شگرفی را تجربه می‌کند، موجودیت حصار تاریخی، دروازه‌های بزرگ، کوچک و کال مغار بخشی از استحکامات دفاعی این دوره است که در حال حاضر به جای مانده که در فواصل آن برج‌ها و پست‌های دیده‌بانی نظیر برج خواجه نعمت به عنوان گلوگاه‌های ورود و خروج به این مجموعه باقی مانده‌اند.
مدیر پایگاه میراث فرهنگی اردکان بيان كرد: خانه‌های تاریخی عقدا در دوره آل مظفر یکی از شاهکارهای معماری این دوره محسوب می‌شوند که برخی از این خانه‌ها حتی با بناهای معظم موجود در بافت تاریخی یزد از منظر پرکاری و تکلف تزئینات و ظرایف معماری همسنگی و هم طرازی دارند.
وي عنوان کرد: یکی از ویژگی‌های شاخص بافت تاریخی عقدا، انسجام و کالبدی بودن آن است که می‌تواند مزیت مناسبی برای اجرای طرح‌های حفاظتی و پایش و ساماندهی این بافت تلقی شود.
وي افزود: در کنار این مزیت، هم پیوند بودن باغات و مزارع و انارستان‌های وسیع این شهر که در قدیم از هفته رشته قنات مشروب می‌شده‌اند، امکان بازسازی و بازشناسی و مستندنگاری یکی از شهرهای تاریخی در قلب کویر مرکزی ایران را فراهم می‌سازد.
ميرجاني در پایان از زحمات همکاران در پایگاه پژوهشی بافت تاریخی اردکان، مسئولان محلی عقدا به ویژه رئیس شورای عقدا، مسئولان اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد و همچنین مسئول شورای ثبت کشور و همکارانشان بابت این اقدام لازم و ضروری که به زنده شدن و حفظ یکی از اصیل‌ترین بافت‌های تاریخی می‌انجامد، تشکر و قدردانی كرد.