به گزارشخبرنگار مهر، در سال های اخیر ظرفیت جدیدی در گردشگری اردبیل تعریف شده که به واسطه گشت و گذار خود مسافران رونق یافته و تثبیت شده که از جمله آن می توان به وجود امامزاده های این استان اشاره کرد.
بررسی ها نشان می دهد مسافران و گردشگران استان اردبیل طی سال های گذشته علاوه بر استفاده از پتانسیل های طبیعی، تاریخی و فرهنگی به دلایل دیگری نیز به این استان سفر می کنند.
تا جایی که برخی گردشگران ظرفیت های مذهبی این شهر را عمده هدف سفر خود عنوان کرده و بهره گیری از فضای معنوی حاکم در شهرهای این استان را دلیل سفر خود خوانده اند.
این فرصت جدید گردشگری موجب شده است سازمانهایی نظیر تبلیغات، اوقاف و تمامی نهادهای متولی به فکر معرفی هر چه بیشتر این ظرفیت معطوف شده و در برنامه ریزی های استقبال از مسافران جای فراخی برای ظرفیت گردشگری مذهبی باز تعریف کنند.
ساماندهی امامزاده ها، توجه ویژه به ظرفیت های موجود در شهرستان ها، رونق بخشی به فضای فیزیکی و برنامه های فرهنگی معنوی امامزاده های شاخص و مهمتر از همه دخالت دادن امامزاده ها در مناسبت ها از جمله این اقدامات است.
تاجایی که اجرای طرح آرامش بهاری، برگزاری مراسم تحویل سال نو در امامزاده ها، استقبال از گردشگران و تدارک برنامه های فرهنگی، اعزام روحانیان و برپایی کانون های مشاوره و پاسخگویی به سوالات دینی و شرعی و اجرای برنامه های متنوع مناسبتی از جمله برنامه های بقاع متبرکه اردبیل در نوروز امسال است.
امامزاده های اردبیل تنوع و پراکنش قابل توجهی داشته و نشان می دهد این استان از گذشته کانون تحولات مذهبی و دینی بوده است و بر همین اساس شناخت ظرفیت های گردشگری مذهبی فرصتی برای تنوع بخشی دلایل سفر به استان اردبیل و استفاده از این ظرفیت است.
مرقد مطهر سه فرزند امام موسی کاظم (ع) در اردبیل
در مرکز استان امام زاده حضرت سید صدرالدین (ع) یکی از امام زادگان مهم و عظیم الشان شمال کشور در ابتدای جاده اردبیل – مشگین شهر چون نگینی می درخشد.
بنا بر اظهار و نقل تبار شناس نامی جمال الدین احمد بن علی حسینی معروف به ابن عنبه متوفی به سال ۸۲۸ هجری قمری در کتاب (بحر الانساب) حضرت ایشان از فرزندان بلافصل امام موسی کاظم (ع) است که با برادران خود امام زاده صالح و امام زاده حمزه(ع) در نیمه اول قرن سوم هجری به دارالارشاد اردبیل آمده و در آن اقامت گزیده اند و در این شهر حسینی به ترویج معارف قرآن و اهل بیت (ع) و نشر احکام الهی پرداخته اند.
در برخی از نسخ بحرالانساب از ایشان به عنوان صدر الدین بن عون بن موسی بن جعفر(ع) و در برخی نسخ دیگر با عنوان صدر الدین بن صالح بن موسی بن جعفر (ع) یاد شده است. در گذشته این مرقد مطهر دارای گنبد و بارگاه بوده و از اقصی نقاط قفقاز و آذربایجان و گیلان به زیارت آن مشرف می شده اند و مورد توجه همه عالمان و عارفان و عموم مردم مسلمان ادوار مختلف بوده و در دوران سلجوقی و سپس سلاطین صفوی احترام خاصی نسبت به بقعه روایت می شود.
تجدید بنای این امامزاده از سال ۱۳۹۰ آغاز شده و هم اینک ادامه دارد. در طرح جامع ساماندهی این آستان مقدس احداث زائر سرا، کتابخانه، حوزه علمیه و...پیش بینی شده است.
دیگر امامزاده شاخص استان امامزاده صالح است که جنب بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی است. حضرت امامزاده صالح (ع) فرزند امام هفتم شیعیان امام موسی بن جعفر (ع) وبرادر امام رضا (ع) است.
در زمان حکومت بنی عباس مأمون به قصد فریب دادن مردم و موجه نشان دادن دستگاه عباسی حضرت امام رضا(ع) را به عنوان ولیعهدی به طوس دعوت کرد. متعاقب این امر و عزیمت حضرت رضا (ع) خاندان و منسوبین حضرت که در مدینه و بغداد ساکن بودند به قصد زیارت و التزام در رکاب حضرت به سوی ایران حرکت کردند. از جمله کاروان هایی که جانب ایران حرکت کرد، کاروانی بود که حضرت امامزاده صالح (ع) و تنی چند از برادران بزرگوارشان در آن بودند.
پيكر پاك امامزاده صالح بنا به روایت دقیق در شهر اردبیل میدان عالی قاپو و سر مبارکشان در تجريش تهران به خاك سپرده شده است.
دیگر برادر این دو بزرگوار حمزه است که مرقد وی در کلخوران اردبیل در جنوب آرامگاه شیخ جبرئیل واقع شده که به همراه برادران خود به اردبیل آمده و ترویج دین می کند و در همین شهر نیز از دنیا می رود.
انتصاب مقبره سید سلیمان مشگین شهر به عهد قاجار
به غیر از مرکز استان در شهرستان های مشگین شهر، گرمی و خلخال نیز امامزاده های شاخصی ساماندهی شده اند. از جمله این بقاع متبرکه امامزاده سید سلیمان در دهستان قره سو و در بخش مشگین شرقی و در ۲۲ کیلومتری شرق شهرستان مشگین شهر است.
مقبره سید سلیمان به سال ۱۲۴۳ هـ. ق مطابق آنچه که بر روی آجرهای بنا نوشته شده و با توجه به شیوه معماری، در زمان قاجاریه ساخته شده ولی بنای اولیه مقبره در دوران صفویان بنیان نهاده شده است.
براساس آخرین تحقیقات انجام شده سید سلیمان از فرزندان امام موسی کاظم (ع) است که در ابتدا در بلخ سکونت داشته و پس از تسلط بنی امیه، به شیراز مهاجرت کرده و بعدا به جهت شهادت پسر عمویش به نام عباس در آذربایجان و زیارت مرقد او عازم این دیار شده و بنا به خواهش اهالی در همین جا ماندگار می شود.
از تاریخ وفات هیچ اطلاع دقیقی در دست نیست. نکته قابل توجه اینکه در موزه این مقبره تعدادی ظروف بسیار قدیمی منحصر به فرد و چندین کتاب خطی نفیس نگهداری می شود که می توان به نسخه های دست نویس شاهنامه فردوسی اشاره داشت.
امامزاده شاخص گرمی
در عین حال از امامزاده های شاخص شهرستان گرمی می توان به آرامگاه امامزاده سید محمد (ع) نوه بزرگوار امام علی (ع) در روستای قلعه برزند شهرستان گرمی در ۱۰۰ کیلومتری شمال شهر اردبیل و ۲۰ کیلومتری شهرستان گرمی اشاره کرد.
مقبره این سید جلیل القدر در قبرستان قدیمی در جوار قلعه تاریخی موسوم به قلعه افشین قرار داشته که به علت فرسودگی بنا، عملیات عمرانی تجدید بنای این بقعه متبرکه از سال ۱۳۸۹ شروع شده و تاکنون ادامه دارد. ضریح این امامزاده درسال ۱۳۹۲ ساخته و نصب شده است.
امامزاده کلور فرصت مغتنم گشت و گذار در خلخال
در این میان ظرفیت های گردشگری مذهبی در خلخال نیز مثال زدنی است. بر تارک گردشگری مذهبی این شهرستان امامزاده کلور واقع شده است که همه ساله پذیرای هزاران زائر و گردشگر داخلی و خارجی است.
امامزاده سیدعبدالله (ع) از نوادگان حضرت امام موسی کاظم (ع) است و آرامگــاه آن حضرت در یک کیلومتــری شهر کلور در کنار چشمه زلال به نام جیگیزات و رودخــــانه پرخروش شاهرود در دل کوههای بلند منطقه قرار گرفته است.
این امام زاده به لحاظ قرارگرفتن در منطقه کوهستانی و بدلیل هم مرز بودن شهر كلور با استان گیلان دارای آب و هوای بسیار لطیفی در تمام فصول سال بخصوص در فصل تابستان است.
ساختمان قدیمی این امامزاده گلی بوده و بنای جدید دارای بدنه سنگی و سقف شیروانی و یک گنبد با پوسته فلزی استیل است که سنگ بکار رفته در این بنا از کوه های اطراف این امام زاده جمع آوری شده است.
مدفن دیگر نواده امام موسی کاظم (ع) در این شهرستان امامزاده سید ابراهیم است که به امامزاده سید ابراهیم خمس به دلیل واقع شدن در روستای خمس شهرت دارد.
در سایر شهرهای اردبیل از جمله هیر، سرعین و نمین نیز آرامگاه ها و بقاع متبرکه ای شناسایی و ساماندهی شده است که نزد اهالی از احترام و تقدس ویژه برخوردار است.