"اصفهان را نیمه خوانند از جهان، صد
جهان من دیده ام در اصفهان" آری اینجا جهانی متفاوت ودیدنی است و پر است از همه
داشتنی ها و دانستنی؛ شهر سلمان فارسی، شهری در مرکز ایران ملقب به نصف جهان، پایتخت
فرهنگ و تمدن ایران اسلامی، شهری با معماری بی نظیر و آثار تاریخی بی رقیب، شهری با
مساجد تاریخی و گنبد های فیروزه ای ... آری اینجا اصفهان، همان نصف جهان است.
اصفهان را از قدیم الایام شهر فرهنگ و تاریخ و تمدن نامیده اند و از
همین رو مردم آن فرهیختگی و علم و ادبی خاصی دارند. به گزارش تابناک اصفهان، با توجه به آثار گران قدر و مهم اصفهان، تابناک در نظر دارد در ایام
نوروز با توجه به سیل عظیم گردشگران و بازدیدکنندگان از اصفهان، به بررسی آثار
تاریخی و گردشگری اصفهان بپردازد.
مسجد جامع:
مسجد جمعه یا مسجد جامع اصفهان از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین ابنیه مذهبی ایران است. این مسجد مجموعه تاریخی وسعی را به ابعاد ۱۷۰ در ۱۴۰ متر در شمال شرقی اصفهان و کنار میدان کهنه نشان می‌دهد و امروز شامل قسمتهای مختلفی است از قبیل گنبد نظام الملک، گنبد تاج الملک، ضمن چهار ایوانی شبستانها، مدرسه مظفری محراب الجایتو که هر یک نمایانگر سیر هنر معماری اسلامی در دوره‌ای خاص هستند. بنا بر شواهد تاریخی، مسجد جامع اصفهان بر روی ویرانه‌های مسجد قدیمی تری ساخته شده که اعراب ساکن قریه طهران در اصفهان در قرن دوم هجری در یهودیه بنا کرده بودند. مسجد اولی بر خرابه‌های ابنیه‌ای مربوط به اواخر دوره ساسانی برپا شده بود
باستان شناس‌ها همچنین با کشف یک پایه ستون با تزیینات دوره ساسانی در منطقه شمالی مسجد وجود یک بنای قبل از اسلام در این نقطه از شهر اصفهان را تأیید کرده‌اند. به رغم آنکه درباره تاریخچه تحولات صورت گرفته در مسجد جامع اصفهان اختلاف نظرهایی وجود دارد ولی تخمین زده می‌شود که ساخت مسجد در قرن‌های اولیه هجری و در زمان عباسیان انجام شده است. در قرن سوم هجری نیز براساس گزارش‌ها محراب مسجد تخریب و جهت قبله آن اصلاح شده است.
کاوشهای باستانشناسی نشان از آن دارد که احتمالا این مسجد پیش از تسلط اعراب بر این شهر، مرکز مذهبی مهم شهر بوده و بصورت یکی از آتشکده‌های شهر اصفهان کاربری داشته‌است. کشف یک پا ستون، با تزیینات دوره ساسانیان، در منطقه شمالی مسجد، وجود بنایی قبل از اسلام را تایید می‌کند. درباره تاریخچه تغییر و تحولات مسجد اختلاف نظرهایی وجود دارد ولی به نظر می‌آید ساخت مسجد جامع به قرون اولیه هجری و در زمان عباسیان بوده که در قرن سوم هجری محراب آن تخریب و جهت قبله آن اصلاح شده‌است.
به نوعی قديمی ترين بنای تاريخی اصفهان را بايد مسجد جمعه يا مسجد جامع اصفهان تلقی کرد. عده ای معتقداند سيمای فعلی مسجد عمدتاً مربوط به اقدامات دوره سلجوقی است اما تعميرات و الحاقات آن به دوران های بعد به خصوص عصر صفويان مربوط می شود گرچه در کاوش های باستان شناسی آثاري متعلق به دوران آل بويه و قرن سوم هجری باز می گردد. در همين کاوش ها آثار قبل از اسلام نيز کشف شده است.
بخش‌های گوناگون آن در طول نزدیک به هزار سال شکل گرفته‌اند و طی این سالها همواره در حال مرمت و بازسازی بوده‌است که آخرین آنها بازسازی بخش تخریب شده بر اثر بمباران هواپیماهای عراقی در طول هشت سال جنگ ایران و عراق بوده‌است.
مسجد جامع اصفهان از مساجدی است که محراب‌های متعددی دارد. بلندآوازه ترین محراب آن در ضلع شمالی ایوان غربی آن، در شبستانی که بوسیله اولجایتو ساخته شد قرار دارد. این محراب نمونه نفیسی از تزئین گچبری است با گل و بته و شکل‌های هندسی. هشت محراب دیگر در این مسجد وجود دارند که تدریجا ساخته شده است
اين مسجد داراي بناهاي متعددي است از جمله:
صحن چهار ايواني، شبستان ها، مدرسه مظفري، صفه هاي كوچك دوره ديلمي، گنبد نظام الملك، گنبد تاج الملك، محراب اولجايتو، چهار ايوان معروف صاحب، استاد، شاگرد، درويش از جمله بناهاي متعدد اين مسجد مي باشد.
اين اثر نفيس و با شکوه به علت در بر داشتن نمونه های گوناگون ادوار مختلف اسلامی از نظر فنی و هنری اهميت بسياری داشته و از شهرت جهانی برخوردار است.
به طور کلی به همان اندازه که ميدان نقش جهان و عمارات تاريخی اطراف آن ياد آورد معماری و هنر دوران صفوی است مسجد جمعه و محلات پيرامون آن افسانه زندگی در عهد سلجوقيان و روزگار پيش از آن را بيان می دارد.