دوئل انحراف افکار عمومی: باخت دولت در برابر خودروسازان

به گزارش «تابناک یزد»، اما در حالی که گویا سقف اعتبارات تعیین شده برای پرداخت وام 25 میلیونی خودرو برای 110 هزار دستگاه خودرو در نظر گرفته شده بود، اکنون بانک مرکزی ملتمسانه از خودروسازان درخواست کرده است تا از ثبت نام بیش از این سقف برای فروش خودرو خود داری کنند.

بانک مرکزی با ارسال نامه‌ای به وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد با توجه به اینکه مقرر شده است صرفا منابع مالی مورد نیاز برای خرید اسناد تجاری ناشی از فروش مدت‌دار موجودی خودروی تولید داخل توسط بانک‌ها تا سقف ۱۱۰ هزار دستگاه تامین شود، بنابراین شرکت‌های خودروساز و نمایندگی‌های ذیربط نسبت به رعایت این توافق دقت لازم را داشته باشند؛ بدیهی است تامین مالی تولیدات آتی از این محل میسر نخواهد بود.

همچنین این بانک در نامه‌های جداگانه‌ای به مدیران عامل بانک‌های پرداخت‌کننده تسهیلات خودرو، از آنها خواست که پس از اتمام سهمیه‌های مقرر، از پذیرش اسناد تجاری ناشی از فروش مدت‌دار خودروی تولید داخل، بیش از سقف اعلام شده، خودداری کنند.

اما گویا خودروسازان که اکنون سوار بر موج فروش خودرو از طریق وام 25 میلیونی هستند، گویا به این زودی ها خیال پیاده شدن از این تخته موج سواری را ندارند. تا همین جا نیز بنا بر آمار منتشر شده، دو شرکت ایران خودرو و سایپا چیزی در حدود چندین هزار دستگاه از سقف تعیین شده از سوی بانک مرکزی تخطی کرده اند.

مصطفی خان کرمی معاون بازیابی و فروش ایران خودرو با اشاره به اینکه هنوز وزارت صنعت بخشنامه جدیدی مبنی بر توقف فروش خودرو در قالب وام 25 میلیون تومانی را به شرکتهای خودروساز ابلاغ نکرده، اظهار داشت: قرار بود براساس طرح وام 25 میلیونی تا اردیبهشت 95 ، 300 هزار دستگاه برای جبران رکود بازار به فروش برسد. بانک مرکزی نیز قرار بود اقدامات لازم را در این رابطه انجام دهد.

از سوی دیگر معاون فروش و بازاریابی سایپا از نشست مشترک وزارت صنعت و بانک مرکزی خبر داد و گفت: قرار است در این نشست توافق برای اجرای مرحله دوم فروش اقساطی خودرو با تسهیلات بانکی اعلام شود. رضا تقی‌زاده اظهار داشت: با رسیدن ساعات پایانی اجرای مرحله اول طرح فروش خودرو با تسهیلات بانکی، قرار است جلسه‌ای با حضور مسئولان وزارت صنعت و بانک مرکزی و هیأت دولت در مورد اجرای مرحله دوم طرح فروش اقساطی خودروها برگزار شود و طی امشب یا فردا توافق برای اجرای مرحله دوم این طرح اعلام شود.

وی در مورد نامه بانک مرکزی به وزارت صنعت مبنی بر تعیین سقف فروش 110 هزار دستگاه خودرو در قالب بسته خروج از رکود گفت: تاکنون به ما این مسئله ابلاغ نشده است و در حال حاضر حدود 50 هزار ثبت‌نام قطعی برای فروش محصولات سایپا داشته‌ایم.

این همه در حالی است که پیش از این دولت مدت زمان شش ماهه ای را برای پرداخت وتام 25 میلیونی خودرو در نظر گرفته بود و قرار بر آن بود که پرداخت این وام تا اردیبهشت ماه سال 95 ادامه داشته باشد. تصور دولت و خودروسازان در آن زمان این بود که با توجه به کمپین تحریم خرید خودرو، این وام نمیتواند تا آن زمان سقف هدف گذرای شده برای فروش خودرو را عملیاتی کند و همانگونه که گفته شد، خوش بین ترین دست اندرکاران این طرح نیز پیش بینی فروش 125 هزار خودرو در عرض یک هفته را نیز نداشتند.

افشای نقشه دولت و خودروسازان در نامه بانک مرکزی

نکته جالب توجه در مورد این وام و پرداخت آن را میتوان از خلال نامه بانک مرکزی برای توقف پرداخت وام 25 میلیونی برداشت کرد. در بخشی از این نامه آمده: با توجه به هدف تعیین شده از اجرای طرح که خوشبختانه با استقبال هموطنان ظرف چند روز به صورت کامل محقق شد، امکان افزایش سقف مقرر شده به دلیل آثاری که می‌تواند بر برخی شاخص‌های اقتصاد کلان داشته باشد، وجود ندارد به تمام تولیدکنندگان و نمایندگی‌های فروش خودرو اعلام می‌شود هرگونه فروش مازاد بر سقف اعلام شده، نمی تواند توسط نظام بانکی تامین مالی شود.

سوال اینجا است که هدفی که بانک مرکزی از آن سخن گفته چیست؟ به وضوح مشخص است که این هدف چیزی جز تخلیه انبارهای پر و پیمان خودروسازان نبوده است. دولت با انواع و اقسام ترفندها و نقشه ها به هر بهانه ای خواهان آن بود که انبار مملو از خودروهای فروش نرفته ایران خودرو و سایپا را تخلیه کند و برای این منظور حاضر شد تا بیش از 2 هزار میلیارد تومان اعتبار خرج کند. اعتباری که البته به مرور زمان از جیب مشتریان به جیب دولت – با سودی بیشتر – بازگشت داده خواهد شد.

این نکته به خوبی بیانگر این موضوع است که تمام حرف ها و سخن های رئیس کل بانک مرکزی و مقامات دولتی برای خروج از رکود و نام گذرای بسته اقتصادی جدید به عنوان بسته ضد رکود، رنگ و لعابی بیش نبوده است که در پس آن کمک های نقدی که قرار بود دولت به خودروسازان داشته باشد، اما با انتقاد فراوان روبرو شده بود، بهاین شکل به آنها تخصیص داده شود. هم دولت و هم خودروسازان به شکلی کاملا ریاکارانه سعی در انحراف افکار عمومی کردند که البته این موضوع پیش از این نیز عنوان شده بود و تازگی ندارد.

بانک مرکزی در نامه خود به صراحت بیان کرده است که هدف خالی کردن انبار خودروسازان از بیش از 100 هزار خودروی دپو شده – که پیش از این در نامه چهار وزیر به آن اشاره شده بود – به خوبی محقق شده است و دیگر نیازی به پرداخت وام 25 میلیونی نیست!

اما اینجا دقیقا همان نقطه ای است که دولت و بانک مرکزی دچار یک اشتباه استراتژیک شده اند زیرا خودروسازان تا همین جا به خوبی نشان داده اند که حرص و طمع آنها برای خالی کردن جیب دولت و مشتریان و پر کردن جیب خود به این زودی ها فروکش نمیکند مخصوصا اکنون که مزه خوش یک فروش مافوق تصور نیز زیر زبان آنها تازه جای گرفته است.

اظهارات صریح خودروسازان برای فروش 300 هزار دستگاه و تمدید این وام برای مرحله دوم نشان از آن دارد که تازه بعد از چندین ماه دست خودروسازان مجددا به جیب مشتریان و یقه بانک مرکزی و دولت رسیده است و قصد رها کردن این یقه و جیب را ندارند. آنچه احتمال آن میرود این است که خودروسازان با فشار و لابی های خود در وزارت صنعت دولت را مجبور به پرداخت اعتبارات بیشتر برای خودروهای فروش رفته بیش از سقف تعیین شده کنند و چه چیزی بهتر از استفاده حداکثری از موقعیت پیش آمده برای آنها؟

نگاه از زاویه ای دیگر

اما شاید بهترین نکته در باره این شرایط و وام 25 میلیونی را عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی بیان کرده باشد. علی خاکساری در خصوص طرح وام ۲۵ میلیونی خرید خودرو و نتایج آن اظهار کرده است: از دید من در این دو روز خودرویی فروش نرفته است و چیزی که به فروش رفته، وام است. این آمار ۱۲ هزار خودرویی که قائم مقام وزیر صنعت در روز اول اعلام کرد، آمار فروش خودرو نبود، بلکه ۱۲ هزار تقاضا برای وامی بود که نسبت به وامهای دیگری که در کشور ما به متقاضیان اعطا می شود، شرایط راحت تری دارد، بنابراین باید گفت که مردم در این دو روز متقاضی وام بودند نه متقاضی خودرو.

این کارشناس صنعت خودرو با اشاره به مراجعه کنندگان دو روز اول طرح وام ۲۵ میلیونی خودرو گفته: کسانی که در دو روز گذشته برای خرید خودرو به نمایندگی های ایران خودرو و سایپا مراجعه کرده اند کسانی نبودند که واقعا نیاز به خودرو داشته باشند. طرح وام ۲۵ میلیون تومانی خودرو قطعا شکست خواهد خورد، شلوغی این دو روز به خاطر خودرو نبوده، بلکه به دلیل وام مناسبی بوده که در این طرح وجود دارد.

واقعیت این است که تحلیل عضو هیئت علمی علامه طباطبایی تا حد زیادی صحیح است. پرداخت وام 25 میلیونی در شرایطی که تقریبا هیچ بانکی اقدام به پرداخت وامی با این شرایط نمیکند، دلیل اصلی اتفاقی است که در طرح فروش خودرو رقم خورده است. این نه دلیلی بر موفقیت خودروسازان است و نه اماره ای بر موفقیت دولت در شکست رکود بازار خودرو.

دولت به بهایی گزاف موفق به خالی کردن انبار پر خودروسازان شده است. بهایی به رقم بیش از 2 هزار میلیارد تومان اعتبارات. اما آنچه باقی میماند داستان همیشگی خودروسازی در ایران است. خودروسازانی که با عدم تبعیت از سقف فروش به دولت نشان داده اند که حرص و طمع آنها برای پر کردن جیب خود با محصولات بی کیفیت و گران، پایانی ندارد.