دو قلعه «دختر» و «اردشیر» قدیمی‌ترین بناهای کرمان محسوب می شوند
شهر تاریخی کرمان در ماه‌های اخیر شاهد تحول درزمینهٔ بناهای تاریخی است حتی این روزها صحبت‌ها در خصوص ثبت کویر شهداد که جزو پتانسیل‌های طبیعی استان است نیز افزایش‌یافته اما در بازار داغ توسعه گردشگری و مرمت بناهای تاریخی در شهر کرمان قدیمی‌ترین بنای شهر کرمان به فراموشی سپرده‌شده است.
گویی اراده‌ای مسئولان کرمان برای مرمت آثار تاریخی بر زمین‌مانده این دیار نتوانسته چشم‌های مسئولان کرمان را برای بهتر دیدن بنایی که تقریباً هر روز در مرتفع‌ترین قسمت شهر کرمان روبروی خود می‌بینند تحریک کند و این بنا هر روز با مشکلات بیشتری دست‌به‌گریبان می‌شود.
قرار گرفتن قلعه دختر و قلعه اردشیر در نزدیکی محل زندگی مردم بطوریکه در برخی مواقع فاصله خانه‌ها تا این بنا تنها عرض یک کوچه است، عدم اجرای فصل‌های کاوش، قرار گرفتن تأسیسات مخابرات بر روی بلندترین نقطه از دو قلعه از مهم‌ترین دلایل تخریب این بناها است.
این در حالی است که موقعیت جغرافیایی این قلعه‌ها می‌تواند دو قلعه را به‌سادگی به یکی از محبوب‌ترین مناطق برای گردشگران داخلی و خارجی تبدیل کند اما به‌طورقطع می‌توان گفت تعداد بازدیدکنندگان از این قلعه‌های کهن شهر کرمان که نام آن‌ها حتی در شاهنامه هم آماده است هیچ بازدیدکننده‌ای ندارند و شرایط این بناهای تاریخی هر روز بدتر می‌شود.
این دو بنا در شرق شهر کرمان و بر فراز دو کوه بلند قرارگرفته‌اند بنایی که ارتفاع کمتری دارد قلعه دختر نامیده می‌شود و گفته می‌شود قدیمی‌تر از قلعه اردشیر است که روی کوهی بسیار بلندتر قرار دارد.
بناهای هر دو قلعه از خشت‌های بسیار ضخیمی ساخته‌شده‌اند که با تمام دخالت‌های انسانی و طبیعی و عدم اجرای هیچ‌گونه عملیات مرمتی اما هنوز هم پابرجا مانده‌اند و خودنمایی می‌کنند.
نکته جالب اینکه قدمت این دو بنا از همه بناهای تاریخی کرمان بیشتر است اما به دلیل عدم اجرای طرح‌های مطالعاتی قدمتشان دقیقاً مشخص نیست اما نام این قلعه‌ها در کتاب‌های تاریخی از جمله شاهنامه آمده و نشان از موقعیت تاریخی آن‌ها دارد.
قلعه دختر بیش از قلعه اردشیر آسیب‌دیده است و دلیل آن‌هم در دسترس بودن این بنای تاریخی است، این بنا به‌عنوان معبد آناهیتا یا همان الهه ناهید نیز خوانده می‌شود که از آن به‌عنوان الهه باروری نیز یاد می‌شود اما روزگار کنونی این بنا بیشتر به بنای در معرض نابودی می‌ماند.
درگذشته ایران‌زمین، قلعه‌هایی که امکان دسترسی به آن‌ها کمتر بوده است به‌عنوان قلعه دختر نام‌گذاری می‌شده است و به همین دلیل قلعه‌های دختر در اکثر شهرهای تاریخی ایران دیده می‌شود اما قلعه دختر کرمان آن‌قدر بی‌مهری دیده است که حتی قدمت دقیق آن مشخص نیست و دکل‌های بلند مخابرات نیز بر روی آن‌ها خودنمایی می‌کند و هرروز نیز بیشتر در معرض تخریب قرار می‌گیرند.
نکته جالب‌تر اینکه در حریم این سازه تاریخی شاهد ساخت‌وسازهای متعدد هستیم و حتی مخابرات نیز بر روی هر دو بنا ساختمان‌سازی کرده و به‌تازگی نیز در بخش شرقی قلعه دختر ساختمان‌سازی‌های جدید مشاهده می‌شود.
اگر نگاهی به وضعیت این روزهای قلعه اردشیر و قلعه دختر بیندازیم به‌سادگی می‌توان شدت تخریب در اطراف این بناها را مشاهده کنیم و نکته عجیب‌تر اینکه این بناها در شهر کرمان و مقابل دیدگان مسئولان قرارگرفته‌اند.
ساختمان‌های اطراف این بناها اکثراً ساکنانی جز اتباع بیگانه ندارند و یا از محله‌های بسیار قدیمی شهر و با بافت فرسوده محسوب می‌شوند.
هیچ مسیر گردشگری برای معدود افرادی که این بناها تاریخی آن‌ها را به خود جذب می‌کند تعریف‌نشده و عملاً در مسیر بازدید از بناهای تاریخی کرمان و در تورهای گردشگری نیز جای ندارند و تمام این گفته‌ها مربوط به قدیمی‌ترین بنای شهر کرمان است.
در کنار سکوت سؤال‌برانگیزی که از سوی دستگاه‌های متولی برای مرمت و قرار گرفتن این بناها در تورهای گردشگری وجود دارد اما شهرداری کرمان طی سال‌های اخیر نسبت به اجرای طرح ساماندهی قلعه‌های اردشیر و دختر در کرمان دست به‌کار شده است و بخش قابل‌توجهی از ساختمان‌های موجود در حریم قلعه دختر را تملک کرده و بخشی از ساختمان‌های اطراف قلعه اردشیر نیز تملک شده است.
منبع: مهر