۲۳ شهریورماه جنین هنیس پلاسخارت، نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور عراق با آیتالله سیستانی، مرجعیت عالی عراق دیدار کرد. پلاسخارت پس از این دیدار به خبرنگاران گفت: «ما با آیتالله سیستانی به بررسی سه مساله یعنی برگزاری انتخابات در موعد مقرر خود طبق فانونی منصفانه و عادلانه برای همه طرفها، بسط کنترل دولت، توقف استفاده از سلاح آزاد و گشودن پروندههای بزرگ فساد برای مواخذه مفسدان پرداختیم.»
اما حسین شریعتمداری نماینده ولیفقیه در موسسه کیهان و مدیرمسئول و سردبیر روزنامه کیهان در یادداشتی مودبانه و با احترام از آیتالله سیستانی از یک سخن که از ایشان نقل شد انتقاد کرد. شریعتمداری نوشت: «حضرت آیتالله سیستانی (دام عزّه) در این دیدار از نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل خواستند که انتخابات پارلمانی عراق تحت نظارت نمایندگانی از سازمان ملل متحد انجام پذیرد! که با عرض پوزش باید به محضر ایشان عرضه داشت این درخواست اولاً؛ دون شأن و جایگاه برجسته و قابل احترام حضرت آیتالله سیستانی است.
در واقع این سازمان ملل است که برای توجیه صلاحیت خود به تائید حضرت ایشان نیاز دارد و ثانیاً؛ با جایگاه و منزلت عراق به عنوان یک کشور مستقل که استقلال و آزادگی خود را با ایثارها، از خودگذشتگیها، خوندادنها و خوندل خوردنهای مردم شریف و مخصوصاً جوانان غیور آن سرزمین مقدس به دست آورده است، همخوانی ندارد.
دعوت از سازمان ملل برای نظارت بر انتخابات یک کشور، اعلام ورشکستگی آن کشور، بدبینی به ملت و خوشبینی به بیگانگان است و بدیهی است که این دو مقوله از ساحتقدسی حضرت آیتالله سیستانی مرجع عالیقدر جهان تشیع به دور است.»
ساعاتی از انتشار یادداشت شریعتمداری نگذشته بود که برخی رسانهها ادعا کردند شریعتمداری در خوانش خبر این دیدار دچار اشتباه شده است .
شفقنا با انتشار یک بخش از از بیانیه دفتر آیتالله سیستانی درباره این دیدار نوشت: «بیانیه یاد شده از نظارت بر انتخابات توسط سازمان ملل سخن نمی گوید بلکه از هماهنگی نظارت با ضوابط سازمان ملل سخن می گوید، و معنای آن اینست که نظارت صرفا از سوی عراقی ها صورت گیرد ولی ویژگی اشخاص ناظر وضوابط اعمال شده در اجرای انتخابات با ضوابط سازمان ملل همخوان باشد، تا جای هیچگونه اعتراض وایراد از طرف بعضی گروه های ذی ربط در صحت انتخابات وجود نداشته باشد.»
یادداشت انتقادی شریعتمداری با واکنش نوری مالکی نخستوزیر اسبق عراق و رهبر ائتلاف دولت قانون همراه شد. مالکی در بیانیهای با محکوم کردن یادداشت روزنامه کیهان تصریح کرد توهین به آیتالله سیستانی توهین به ملت عراق است: «حضرت آیت الله سیستانی، مرجع عالیقدر تشیع همواره در خدمت امنیت عراق برای حفاظت از روند سیاسی بوده و در سختترین شرایط از کشور پشتیبانی کرده است و ایشان مورد حمایت همه طیفهای ملت عراق قرار دارد.»
بیانیه نوری مالکی نشان داد انتقاد روزنامه کیهان موجی منفی در فضای سیاسی عراق ایجاد کرده است. شاید همین مسئله باعث شد محمدجواد ظریف در توییتی به زبان عربی از آیتالله سیستانی تجلیل کند. ظریف نوشت: «مرجع عالیقدر آیت الله سیستانی، قلعه استوار عراق، دروازه امنیت منطقه و سرمایهای برای کل جهان اسلام است. ایران از نقش والای ایشان در برقراری امنیت و ثبات در عراق، حفظ حاکمیت و تمامیت ارضی آن، خلاص شدن از شر نیروهای اشغالگر و ساختن یک عراق جدید با توجه به نیازهای مردم برادر خود قدردانی میکند.»
سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت خارجه در نشست هفتگی با خبرنگاران به این موضوع واکنش نشان داد. خطیبزاده گفت: «طبیعی است این موضع ربطی به هیچ کدام از ارکان جمهوری اسلامی ایران ندارد. جمهوری اسلامی ایران نظامی است که براساس مرجعیت شکل گرفته و مرجعیت در ایران و عراق حافظ صلح و ثبات و امنیت و آرامش در دو کشور بوده است.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی نقش بی بدیلی در عراق و جایگاه بی نظیری نزد شیعیان عراق دارد و طبیعی است آنچه را که گفتهایم و امروز میگوییم بیان تمامی ارکان نظام است که جز احترام برای این رکن رکین نکته دیگری را نداریم. البته تحمل نخواهیم کرد کسی به جایگاه مرجعیت تخطی داشته باشد.»
این موضعگیریها نشان میدهد یادداشت انتقادی حسین شریعتمداری بیش از آن چیزی که گمان میشد تاثیر منفی در فضای سیاسی عراق و روابط ایران و عراق گذاشته است. شاید اگر شریعتمداری به این نکته توجه میکرد که منصوب رهبری است و ممکن است مواضع او به نظام ارتباط پیدا کند در نوشتن این یادداشت تجدیدنظر میکرد.
توضیح دفتر آیت الله سیستانی و عذرخواهی شریعتمداری
با این حال شب گذشته حسین شریعتمداری تاکید کرد: برداشت اینجانب از نظر آیت الله سیستانی با آنچه ایشان فرموده بودند همخوانی نداشته است که به خاطر این خطای ناخواسته از محضر معظمله پوزش میخواهم و امید آن که عذر تقصیر اینجانب را بپذیرند.
حسین شریعتمداری در پیام عذرخواهی خود اظهار داشت: استناد اینجانب در یادداشت مورد اشاره به متن فارسی بیانیهای بود که دفتر حضرت آیت الله سیستانی در باره ملاقات معظمله با خانم "جینین هینیس پلاسخارت” نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در عراق منتشر کرده بود. برداشت نگارنده از بیانیه یاد شده آن بود که حضرت ایشان خواستار نظارت مستقیم سازمان ملل بر انتخابات آینده عراق شدهاند.
شریعتمداری خاطر نشان کرد: خوشبختانه دفتر حضرت آیتالله سیستانی (دام عزّه) درپی انتشار یادداشت کیهان توضیحی ارائه کرد که نشان میداد برداشت اینجانب با واقعیت فاصله داشته است و حضرت ایشان آن گونه که در بیانیه دفتر معظمله آمده است خطاب به نماینده ویژه دبیر کل سازمان ملل فرمودهاند " باید در مراحل مختلف برگزاری آن (انتخابات) روند شفافیت مراعات شود و نظارت بر آن به صورت جدی و با هماهنگی بخش مربوطه در هیات سازمان ملل متحد صورت پذیرد " و در ادامه آمده است "بیانیه یاد شده از نظارت بر انتخابات توسط سازمان ملل سخن نمیگوید بلکه از هماهنگی نظارت با ضوابط سازمان ملل سخن میگوید و معنای آن این است که نظارت صرفاً از سوی عراقیها صورت میگیرد ولی ویژگی اشخاص ناظر و ضوابط اعمال شده در اجرای انتخابات با ضوابط سازمان ملل همخوان باشد تا جای هیچ گونه اعتراض و ایراد از طرف برخی گروههای ذیربط در صحت انتخابات وجود نداشته باشد ".
وی افزود: همانگونه که ملاحظه میشود منظور ایشان همخوانی نظارت با ضوابط سازمان ملل بوده است و نه نظارت سازمان ملل بر انتخابات عراق. از این روی برداشت اینجانب از نظر حضرت آیت الله سیستانی با آنچه ایشان فرموده بودند همخوانی نداشته است که به خاطر این خطای ناخواسته از محضر معظمله پوزش میخواهم و امید آن که عذر تقصیر اینجانب را بپذیرند./الف