تابناک/امیرحسین واعظ /دبیر سرویس اقتصاد

رکورد مشارکت در خرید عرضه‌اولیه شکسته شد و بیش از دو میلیون و 357 هزار نفر، سهام شرکت شیر پاستوریزه پگاه گیلان را خریدند. آخرین رکورد مشارکت در عرضه‌اولیه مربوط به «شستا» بود که بیش از  دو میلیون و ۶۱ هزار نفر خریدار این سهم بودند. با وجود این رکوردشکنی اما در بهترین حالت 3 درصد مردم ایران در خرید سهام «غگیلا» مشارکت داشته‌اند. البته تعداد افرادی که کد بورسی دارند حدود 11 میلیون نفر برآورد می‌شود که با توجه به فعالیت 54 ساله بورس اوراق بهادار تهران، آمار قابل توجهی نیست و بخش عمده آنها سهام‌دار فعال به حساب نمی‌آیند. با این حال، بورس تهران در آستانه رکوردشکنی‌های چشمگیری است.سه‌شنبه هفته گذشته و بعد از 14 سال، با اجازه رهبر معظم انقلاب، آزادسازی سهام عدالت به مرحله اجرایی رسید و اکنون بازار سرمایه ظرفیت ورود بیش از 49 میلیون کد جدید را داراست.از سوی دیگر واگذاری سهام دولتی در قالب صندوق‌های سرمایه‏‌گذاری قابل معامله موسوم به صندوق‌های ETF از 14 اردیبهشت آغاز می‌شود و هر کدملی تا سقف دو میلیون تومان می‌تواند در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کند. از آنجا که افراد برای فروش این صندوق‌ها باید کد بورسی داشته باشند، در نتیجه تا پایان سال، روند پرقدرت دریافت کد بورسی ادامه خواهد داشت.با توجه به روند رکوردشکنی‌های شاخص کل در سال 99، دور از انتظار نخواهد بود که هفته جاری دماسنج بازار سرمایه برای اولین بار در طی بیش از نیم قرن فعالیت، هفت رقمی شود و خیلی زودتر از آنچه بیشتر تحلیلگران پیش‌بینی می‌کردند قله یک میلیون واحدی شاخص فتح شود. حتی رسیدن ارزش معاملات خرد روزانه به بیش از 12 هزار میلیارد تومان نیز نباید مهم‌ترین رکوردشکنی بورس قلمداد شود. مهم‌ترین اتفاق بازار سرمایه در سال 99 باید به میزان مشارکت مردم در بورس اختصاص یابد، چرا که با توجه به ورود 49 میلیون کد سهام عدالت در سال جاری، تعداد کدهای بورسی به بیش از 60 میلیون کد خواهد رسید و در نتیجه می‌توان ادعا کرد 75 درصد مردم ایران در بازار سرمایه حضور دارند. اما این میزان مشارکت جنبه‌های مثبت و منفی زیادی دارد.از یک سو، اقتصاد کشور پویاتر خواهد شد و تخصیص بهینه منابع، بهتر و موثرتر انجام می‌شود. نقدینگی سرگردانی که در گذشته یا در بازار ارز جولان می‌داد یا بازار طلا را نوسانی می‌کرد یا فرصتی برای سفته‌بازی در بازار مسکن، خودرو و دیگر بازارهای موازی ایجاد می‌کرد، در بورس تجمیع می‌شود. این مسئله هم برای سهام‌داران بازدهی بالاتری در مقایسه با دیگر بازارها ایجاد می‌کند و هم اقتصاد کشور را از رکودتورمی دور خواهد کرد. نباید از یاد ببریم از یک سو درآمد نفتی دولت به خاطر ریزش بی‌سابقه قیمت نفت دور از دسترس است و از سوی دیگر بخش مهمی از درآمد مالیاتی دولت به خاطر شیوع کرونا و تعطیلی اصناف، قابل وصول نخواهد بود. در نتیجه واگذاری اموال مازاد دولت طبق آنچه در لایحه بودجه آورده شده است، بهترین و شاید تنهاترین راهکار دولت برای جلوگیری از رکودتورمی‌در کشور باشد.اما در مقابل، تب ورود به بازار سرمایه می‌تواند عملکرد منطقی این بازار را تحت تاثیر قرار دهد.بازدهی بازار سرمایه در طی هفته گذشته به 18 درصد و از ابتدای سال به بیش از 71 درصد رسیده است. از زمستان سال 97 تا به حال، شاخص بورس یک روند صعودی پرقدرت داشته و معدود اصلاح‌هایی که هم داشته نتوانسته از سرعت رشد شاخص بکاهد. رشد دسته‌جمعی نمادهای بورسی این ذهنیت را برای تازه‌واردان ایجاد کرده است که سهام هر شرکتی را بخرند، سود می‌کنند.اما این روزها رشد قیمت بیشتر نمادها نه به خاطر مسائل بنیادی است و نه نمودار قیمت آنها در شرایطی است که بتوان این میزان رشد را پیش‌بینی کرد، بلکه حجم عظیم ورود نقدینگی، محرک رشد شاخص بوده است. در نتیجه در روزهای اخیر که بیشتر نمادهای بورسی شاهد صف‌خرید بودند، سهام‌دارانی که برای اولین بار قصد خرید سهام دارند، بدون هیچ تحلیل یا بررسی وضعیت بنیادی شرکت‌ها سراغ نمادهایی می‌روند که هنوز در صف‌خرید قفل نشده‌اند. آمار ورود روزانه نقدینگی به بورس موید این مطلب است که سرمایه‌ها از دیگر بازارها به سمت بورس سرازیر شده است. این حجم از ورود نقدینگی در کنار حمایت دولت از بورس، عرضه سهام  شرکت‌های مهمی نظیر ایمیدرو یا آریاساسول و...، واگذاری سهام دولتی درقالب صندوق‌های سرمایه‏‌گذاری و آزادشدن سهام عدالت شاید روند صعودی بورس را در چند ماه آینده نیز تداوم بخشد و در نتیجه این مسئله قریب به اتفاق سهام‌داران از این بازار سود ببرند. اما اگر سهام‌داران تازه‌وارد فقط به بازدهی بالای این بازار در ماه‌های اخیر چشم بدوزند، ریسک‌های این بازار را نادیده بگیرند، به دنبال آموزش و یادگیری ساختار و قوانین بازار سرمایه نباشند و به جای سرمایه‌گذاری درست از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری به دنبال سیگنال‌های بورسی باشند، شاید تا آخر سال این بازار را برای همیشه کنار بگذارند.