کد خبر: ۷۵۳۲۴۰
تاریخ انتشار: ۲۲ خرداد ۱۳۹۸ - ۱۳:۵۳ 12 June 2019
به گزارش تابناک سمنان ، رئیس اداره بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان گفت  :  همانطور که میدانید کشور ایران با مساحتی حدود 165میلیون هکتار برروی کمربند خشک جهان واقع شده است که بیش از دو سوم آن متاثر از اقلیم خشک و نیمه خشک میباشد. از طرفی فرسایش بادی نیز بعنوان یکی از مهمترین شاخصه های مناطق خشک در اغلب عرصه های بیابانی کشور خود نمایی نموده و سالیانه خسارات بسیار زیادی را در پی دارد.
ترابی گفت: در این راستا سازمان جنگلها،مراتع و آبخیزداری کشور از دهه 40 تا به امروز اقدامات بسیار زیادی جهت مقابله و کنترل این پدیده در کشور بعمل آورده است که نتایج آن بصورت جنگلهای بیابانی دست کاشت در حاشیه اغلب شهرها ، روستاها و خطوط مواصلاتی این مناطق به چشم میخورد.
علی ترابی رئیس اداره بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان اظهار داشت:  از طرف دیگر بسیاری از اراضی بیابانی دارای فرسایش بادی ، بعلل مختلف قابلیت تثبیت بیولوژیکی را نداشته، از جمله اراضی رسی نمکی ، اراضی شور و پف کرده و ... که بعلت املاح بسیار زیاد موجود در خاک و یا دور بودن از منابع آبی امکان انجام عملیات بیولوژیک (کشت گیاهان مقاوم) در آنها وجود ندارد. همچنین استفاده از مالچ های نفتی و یا شیمیایی در تثبیت این عرصه ها بعلت موقتی بودن آن ، هزینه بسیار زیاد و مشکلات زیست محیطی معقول نمیباشد.
ترابی بیان داشت: استان سمنان نيز با سيماي عمدتا بياباني با معضل فرسایش بادی درگير بوده و مشکلات زیادی در این زمینه در مناطق بیابانی استان وجود دارد. لذا در جهت رفع این مشکل با استفاده از نظرات آقای پروفسور کردوانی و سایر متخصصان ، ایده  استفاده از مالچ سنگريزه اي كه خود الهام گرفته  از طبيعت ( رخساره های دشت ریگی) میباشد را بعنوان راه حلی برای معضل فرسایش بادی و تولید ریزگردها در این نوع عرصه ها جهت پژوهش و اجرا  انتخاب نمود.
مزایا مالچ ریگی:
1. سازگاری با طبیعت، از مصالح طبیعی استفاده شده و مشکل زیست محیطی ندارد
2. دائمی بودن- در اثر مرور زمان و تابش نور خورشید از بین نمی رود
3. عدم نیاز به آب
4. عدم نیاز به تکنولوژی، وسیله و مواد خاص (سهولت در اجرا)
5. امکان اجرا در طول سال (در صورت امکان ورود به عرصه)
6.   اثر بخشی سریع (برعکس عملیات بیولوژیکی)
7. عدم افزایش دمای محیط(در صورت استفاده از ریگ با رنگ روشن)
8. کاهش میزان تبخیراز سطح خاک
9. کاهش فرسایش آبی (فرسایش بارانی یا پاشمانی)
10. هزینه بسیار کمتر نسبت به استفاده از مالچهای نفتی یا شیمایی
معایب مالچ ریگی:
1.      احتمال تخریب در منطقه برداشت قرضه
2.      هزینه حمل بسیار زیاد در مناطقی که محل قرضه از عرصه اجرای طرح دور است
3.      اثر بخشی صرفا در منطقه برداشت (در مناطق حمل و رسوب تاثیر پذیری چندانی ندارد)
4.      با توجه به اجرا در منطقه برداشت، اثر بخشی آن در سطوح کم مشخص نمیگردد
5.      محدودیت درمناطق متاثر از سیلاب (بعلت ورود مجدد رسوبات آبی بر روی ریگ)
6.       محدودیت استفاده در مناطقی با رخساره های دارای رسهای آماس پذیر
روند اجرا:
جهت رسیدن به این مقصود در ابتدا منطقه مکرش و در کنار عوارضی آزاد راه گرمسار – قم شهرستان گرمسار برای آزمایش انتخاب گردید .
 برای تعیین نحوه پخش ریگ بر روی عرصه ، مذاکرات زیادی با متخصصین امر مانند کارشناسان ماشین آلات راه سازی، کشاورزی و .... در خصوص قابلیت و محدودیت های هر دستگاه انجام گردید. که نتیجه آن حذف پخش ریگ، با روش تسطیح بعلت مصرف حجم بسیار زیاد قرضه (ریگ) و عدم کنترل تراکم آن علیرغم راحتی کار بود و برنامه بر پخش ریگ بوسیله پاشش آن قرار گرفت.
بر این اساس ابتدا از روش شن پاشی با ایده گرفتن از دستگاههای شن پاش راه سازی (چیپ سیل)جهت موضوع بهره گرفته شد و در سطحی بیش از 10 هکتار نیز بصورت آزمایشی انجام گردید. که بررسی میزان ریگ حمل شده حدود 400 تن در هکتار و کیفیت پخش آن علیرغم مزایا نسبی دارای مشکلاتی مانند خطر چپ شدن کامیون (همزمانی کمپرسی و حرکت آن در عرصه های غیر هموار ونرم)، تخریب ناشی از حرکت زیاد کامیون ( تنها به اندازه عرض کامیون (حدود 2متر) پاشش انجام میدهد و عدم کنترل مناسب بر میزان تراکم (پاشش ریگ) را در بر داشت.
در مرحله بعد از دستگاه کودپاش دامی تغییر یافته جهت این مهم استفاده گردید که مهمترین محدودیت، استفاده از آن سایز ریگ است و به این علت از سنگریزه با سایز کمتر از 25 میلیمتر (سایز بادامی) استفاده گردید. و مهمترین مزیت آن عبارتند از: کنترل میزان تراکم پاشش، شعاع پخش نسبتا زیاد (بیش از 7 متر) و در نتیجه رفت و آمد کمتر، مصرف ریگ کمتر (حدود 300 تن در هکتار برای تراکم 70 درصد) و پاشش یکنواخت ریگ در عرصه میباشد
برای منطقه مکرش گرمسار در سطح حدود 30 هکتار با استفاده از کود پاش دام عملیات ریگ پاشی انجام گردید
در کل ماحصل تجربیات آنجام طرح ریگ پاشی بشرح ذیل است
1.      با توجه به هزینه تهیه و حمل قرضه کمترین ضخامت و تراکم ریگ بایستی مد نظر قرار گیرد آقای دکتر اختصاصی در مقاله ای تراکم مناسب را 50 تا 70درصد عنوان نموده است
2.      دپوی ریگ و تسطیح آن بوسیله بولدوزر ، گریدر ، اسکریپر و وسایل مشابه با توجه به نرمی خاک و فرو رفتن آن باعث افزایش ضخامت ریگ و در نتیجه افزایش بسیار زیاد هزینه میگردد
3.      پخش ریگ با نیروی انسانی بعلت عدم حرکت فرغون در خاک نرم و همچنین هزینه زیاد معقول نیست
4.      بهترین حالت، پاشیدن ریگ بر سطح خاک با استفاده از دستگاههای مانند شن پاشهای جاده سازی و یا کودپاش دامی که با پرتاب ریگ بر سطح خاک تراکم مورد نظر را در عرصه ایجاد نمایند
5.      بعلت خطراتی که تخلیه (کمپرس بار) همزمان در حال حرکت دارد این روش پیشنهاد نمیگردد
6.       ریگ های که بصورت مدور و صاف (قلوه سنگ) هستند در زمان پاشش از سنگ های حاصل از سنگ شکن بهتر عمل میکنند (احتمال گیر کردن کمتر است)
7.      تهیه قرضه از نزدیکترین محل (بعلت هزینه حمل زیاد) انجام گیرد
8.      بهتر است از ریگ های با رنگ روشن استفاده گردد تا درجه حرارت محیط افزایش نیابد
9.      با توجه به تراکم و ریگ مورد نیاز بهتر است خطوط پاشش در عرصه طراحی و محل دپوی قرضه بنحوی باشد که تراکتور کمترین تردد را در عرصه داشته باشد.
10. در صورت ادامه یافتن طرح پیشنهاد میشود دستگاههای با قابلیت بهتر برای این موضوع طراحی و ساخته شود .   
اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار