کمتر کسی است که تا به امروز واژه « تحول نظام سلامت» را نشنیده باشد، طرحی که یکی از سیاست‌های کلان و فراگیر دولت یازدهم بوده و در جریان آن برای تحقق شعار «سلامت عادلانه» تلاش می شود.
به گزارش تابناک قم، ۱۱ میلیون حاشیه نشین در شهرهای مختلف ایران سکونت دارند، ۱۱ میلیون نفری که تقریباً یک هفتم جمعیت کل کشور را تشکیل داده و خبر از روند رو به رشد مهاجرت از روستا به شهر و زندگی مردم در حاشیه‌های شهر دارد به گفته برخی از کارشناسان پیش بینی‌ها در مورد آمار مهاجرت در استان قم همواره با شکست مواجه شده است و هیچ آمار دقیقی از مهاجران و حاشیه نشین ها در شهر قم نیست عده‌ای در میانه‌های شهر و در اطراف بلوار پیامبر اعظم و عده‌ای در همسایگی مسجد مقدس جمکران برای خود و خانواده‌شان سقف‌های ناامنی ساخته و نامش را خانه گذاشته‌اند.
افرادی که معمولاً به امید زندگی بهتر و جبران محدودیت‌هایی که در روستا و شهر خود دارند عازم شهرهای بزرگ می‌شوند و از آنجایی که برای آنها امکان زندگی در شهر میسر نیست مجبور می‌شوند حاشیه شهرها را برای اسکان انتخاب کنند غافل از اینکه شرایطی به مراتب سخت‌تر انتظارشان را می‌کشد، وضعیت ناگوار بهداشت در این مناطق، ساخت و سازهای غیرمجاز مسکن، معضلات اجتماعی، اعتیاد، بزهکاری کودکان و نوجوانان تنها بخشی از مشکلاتی است که اهالی این مناطق با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
مشکلات بهداشتی و آلودگی‌های محیطی از طرفی و از طرف دیگر آسیب‌های اجتماعی و خانوادگی سلامت روح و روان این خانواده‌ها را به خطر انداخته است، آسیبی که قطعاً در حاشیه باقی نمانده و راه شهرها را در پی می‌گیرند.
عدالت در سلامت
کمتر کسی است که تا به امروز واژه « تحول نظام سلامت» به گوشش نخورده باشد، طرحی که یکی از سیاست‌های کلان و فراگیر دولت یازدهم بود که در جریان آن تلاش می‌شود شعار «سلامت عادلانه» به عمل تبدیل شود، توجه به سلامت و بهداشت حاشیه شهرها یکی از بندهای طرح تحول نظام سلامت در حوزه بهداشت است که بارقه‌های از امید را برای ۱۱ میلیون حاشیه نشین به همراه داشت، طرح که از آن با عنوان انقلابی در نظام بهداشت و درمان کشور یاد می‌شود.
از کاهش پرداختی و برداشتن بار درمان از دوش بیمار، ارتقا کیفیت ویزیت، ارتقای خدمات و اورژانس و سایر سیاست‌های طرح تحول نظام سلامت که بگذریم پوشش بهداشتی حاشیه‌های شهر یکی از مهم‌ترین برنامه‌های این طرح است که نتایج آن به مراتب مهم‌تر است. اجرای طرح تحول نظام سلامت از ۱۵ اردیبهشت ماه سال ۹۳ کلید خورد و در جریان آن تلاش شد ۸ بسته خدمتی سلامت از جمله کاهش میزان پرداختی بیماران بستری در بیمارستان‌های علوم پزشکی، حمایت از ماندگاری پزشکان در بیمارستان‌های مناطق محروم، حضور پزشکان متخصص مقیم، ارتقای کیفیت خدمات ویزیت، ارتقای کیفیت هتلینگ، ترویج زایمان طبیعی، نظارت بر حسن اجرای برنامه‌های تحول سلامت، تعرفه گذاری خدمات سلامت و تکمیل حلقه حفاظتی مردم در مقابل هزینه‌های سلامت به مردم ارائه شود.
قم مبدع طرح تحول سلامت در حوزه بهداشت
استان قم اما علاوه بر همه این ۸ بسته خدمتی ارائه شده با همه منافع و نقایصش، مبدع و پیشگام طرح تحول نظام سلامت در حوزه بهداشت هم بوده است، طرحی که به پیشنهاد مرکز بهداشت قم مورد تصویب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار گرفته و در جریان آن قم تحت پوشش صد درصدی خدمات بهداشتی مرکز بهداشت استان قم قرار گرفت.
طرحی که رئیس مرکز بهداشت قم یکی از مهم‌ترین اهداف اجرای آن را افزایش سطح سلامت جمعیت هدف دانسته و می‌گوید: افزایش عادلانه سطح دسترسی به خدمات سلامت، کیفیت ارائه خدمات، رضایتمندی، مشارکت منصفانه در تأمین مالی خدمات و کارایی و حرکت به سمت مدیریت منابع از دیگر اهداف اجرای طرح تحول نظام سلامت در حوزه بهداشت است.
به گفته مرتضی آقا حسنی طرح تحول نظام سلامت در حوزه بهداشت برنامه سوم طرح تحول نظام سلامت است که در قالب ۱۰ پروژه پشتیبان در استان قم در حال اجراست، طرحی که برای اجرایی شدن آن نیاز به تربیت نیروی انسانی کارآزموده بیش از هر زمانی احساس شد و در نتیجه مرکز بهداشت طی دوره‌های آموزشی مراقبان سلامت نیروهای مورد نیاز خود را تأمین کرد.
رئیس مرکز بهداشت استان قم می‌گوید: از مهم‌ترین ویژگی‌های اجرای این طرح این بود که بر اساس نیازمندی‌های بهداشت استان قم تنظیم شده و سعی در رفع کمی و کاستی‌های موجود داشت به همین دلیل یکی از اولین مراحل این طرح سرشماری عمومی و نیاز سنجی بهداشتی استان قم بود که با قوت انجام شد.
یک مرکز بهداشت برای ۸۰ هزار نفر
اجرای طرح تحول نظام سلامت در حالی در استان قم عملی شد که قبل از این تنها ۱۸ مرکز بهداشتی در استان قم به بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر خدمت می‌رساند، یعنی به طورمتوسط هر مرکز به ۸۰ هزار نفر از مردم قم خدمات بهداشتی ارائه می‌داد، مسئله‌ای که بی عدالتی در بهداشت و سلامت را سبب شده و در نتیجه آن بسیاری از مردم در اطراف و حواشی شهر از خدمات درمانی از جمله مراقبت‌های دوران بارداری، کودک و واکسیناسیون و مراقب‌های تنظیم خانواده محروم می‌شدند.
اتفاقی که در گذر از این محله‌های حاشیه‌ای می‌توان به وضوح آن را مشاهده کرد، نبود مراکز مشاوره روان در این مناطق و یا عدم توانایی برخی از خانواده در پرداخت هزینه‌های مراکز خصوصی سبب شده است که بسیاری از این خانواده‌ها با مشکلات بسیار موجود با زندگی خود بسازند و دم نزنند.
به اعتقاد رئیس مرکز بهداشت قم، این طرح پس از طرح‌های بیمه روستایی و همچنین سامان دهی بهداشتی حاشیه‌ها و سکونتگاه‌های غیر رسمی، سومین طرح ارائه شده از سوی وزارت بهداشت در حوزه بهداشت و تکمیل کننده دو طرح قبلی بوده و در آن همه نواقص و کمبودهایی که در اجرای آنها بود احصا و برطرف شد.
آقا حسنی این طرح را دومین طرح ارائه شده در چهارچوب طرح تحول نظام سلامت خوانده و می‌گوید: در این طرح به حدود ۳۰۰ هزار نفر از ساکنان مناطق حاشیه‌ای و سکونتگاه‌های غیر رسمی استان از جمله شهرک پردیسان و مناطقی که در آنها مسکن مهر احداث شده است خدمات بهداشت و درمان ارائه می‌شود. در جریان این طرح ۱۸ مرکز سلامت تکمیل شده و به مرکز سلامت جامعه تبدیل شدند که تا به امروز به ۴۱ مرکز رسیده است و علاوه بر آن پایگاه‌های بهداشت هم به ۱۳۸ پایگاه افزایش پیدا کرده و توانستند پوشش صد در صدی در ارائه خدمات بهداشتی در استان قم ایجاد کنند.
درمان دغدغه همیشگی بشر
درمان همواره یکی از دغدغه‌های بشر بوده است، با پیشرفت‌های جامعه امروز و گستردگی بیمارها و مشکلات بهداشت و درمانی این نگرانی بیشتر هم بروز و ظهور پیدا کرده است، هزینه بالای درمان هم کام تلخ بیماران را تلخ‌تر و رنج تحمل درد را برای آنها و خانواده‌هایشان مشکل‌تر کرده است، هزینه‌های میلیاردی برخی از بیماری‌ها از جمله سرطان‌ها نیاز به پیشگیری را بیش از پیش ملموس کرده است، بیماری‌هایی که می‌توان با شناخت به موقع آنها را کنترل کرد بعد از مدتی تحمل آنها بسیار سخت و غیرقابل تحمل شده و هزینه‌های سرسام آوری برای خانواده‌های بیماران به همراه دارد.
حالا به گفته رئیس مرکز بهداشت استان قم با هزینه‌ای سالانه بالغ بر ۸۰ میلیارد تومان استان قم تحت پوشش صد درصدی خدمات مراکز بهداشت به قرار گرفته است، اتفاقی که در نتیجه آن می‌توان از بسیاری از هزینه‌های سرسام آور درمان و از دست رفتن جان هزاران نفر از مردم جلوگیری کرد.
به این ترتیب مردم حاشیه شهر هم می‌توانند از یازده بسته خدمتی رایگان از جمله خدمت تشخیص و شناسایی زودهنگام عوامل خطر و بیماری‌ها، خدمات ارزیابی تشخیص و شروع درمان بیماری‌های مزمن و بیماری‌های شایع و فصلی و همچنین خدمات مراقبت از سلامت مادران باردار و شیرده، کودک و نوجوان، جوان، میان‌سال و سالمند و خدمات خود مراقبتی در محل عبادت، زندگی، کار تحصیل و تفریح، خدمات مشاوره و مراقبت‌های روان‌شناختی از جمعیت تحت پوشش و خدمات مشاوره و مراقبت از تغذیه سالم و فعالیت بدنی، خدمات مشاوره و مراقبت اجتماعی خدمات حفظ و ارتقا نظام مدیریت بیماری‌های واگیر خدمات سلامت دهان و دندان و خدمات سلامت محیط و کار و خدمات سلامت در حوادث و بلایا بهره‌مند شوند، تا شاید بتوان از این طریق به شعار عدالت در سلامت جامه عمل پوشاند.
پوشش صد در صدی طرح تحول نظام سلامت در قم
آن طور که معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قم می گوید بر اساس سرشماری پیش از اجرایی شدن طرح تحول نظام سلامت ۱۵۰ هزار حاشیه نشین در استان قم برآورد شده بود که با احتساب مناطق کم برخوردار ۳۰۰ هزار نفر از مردم جامعه هدف طرح تحول نظام سلامت در حوزه بهداشت قرار می گرفتند که استان قم به عنوان استان پایلوت و برای ارائه خدمات همسان و یکدست در سراسر استان کل استان را به زیر اجرای طرح تحول نظلام سلامت برده و در کمتر از یک سال به پوشش صد درصدی دست یافت، در این طرح مراکز و پایگاه های سلامت شهری خدمات بهداشتی و پایگاه و مراکز روستایی خدمات بهداشتی و درمانی را در قالب ۱۱ بسته خدمتی به مردم ارائه می دهند و امروز تنها استانی است که به پوشش صد در صدی در اجرای طرح تحول نظلام سلامت در حوزه بهداشت دست یافته است.
منبع: ساعت صفر
